Digitale onthouding na het werk
Het was maar twee uur in haar leven, maar ze leed gevoelens die ze niet voor mogelijk had gehouden. Het was de avond dat Claudia Reiter haar mobiele telefoon op kantoor was vergeten. Geen wonder, ze was uit het bedrijf gevallen omdat haar kinderen aan het wachten waren - en ze moest onderweg een belangrijke mail sturen naar haar baas. Terwijl ze de tas in de trein bereikte, reikte ze naar de leegte. "Ik had koud zweet", herinnert Reiter zich, die haar geen echte naam wil geven, uit angst om voor collega's uit te komen. Er werd thuis geen verstandig gesprek gevoerd, haar gedachten cirkelden voortdurend rond de telefoon: wat als de baas belt? Na twee uur reed ze terug naar kantoor om de smartphone te halen.
Moet dat zijn?
Digitale communicatie kan een zegen zijn - maar ook een vloek. Namelijk, wanneer permanente toegankelijkheid een (gevoelde) plicht wordt. 17 procent van de supervisors in studies zegt te verwachten dat hun werknemers de klok rond beschikbaar zijn. Veel van deze werknemers, namelijk 60 procent, zeggen dat ze ook daadwerkelijk na het werk kunnen worden bereikt. Een overzicht van het Kassenärztlichen-initiatief voor werk en gezondheid liet zien dat bijna elke seconde zijn servicemail verwerkt op vakantie, vakantie en in het weekend.
Onderzoekers waarschuwen voor de gevolgen van permanente beschikbaarheid, zowel op het werk als privé. "Mensen die zich intensief bezighouden met chatten, mailen en sociale media-activiteiten voelen zich meer gestrest door hun eigen uitspraken", zegt Leonard Reinecke, media-professor aan de universiteit van Mainz. "Een aantal studies hebben ook aangetoond dat het mensen ziek maakt wanneer kantoorcommunicatie het privé-leven infiltreert, wat het herstelpotentieel beperkt." De gevolgen: agitatie, slaapstoornissen, in het slechtste geval, depressie en uitval.
Een goede balans is belangrijk
Dit maakt ondertussen steeds meer bedrijven bang. HR-afdelingen werken aan strategieën voor digitale noodhulp. Daimler verwijdert bijvoorbeeld automatisch inkomende e-mails terwijl hij op vakantie is, zodat werknemers zich echt kunnen herstellen. Bij Volkswagen schakelt de server voor smartphones na gebruik over op standby. Bosch ontwikkelt een intern communicatiesysteem zodat niemand 's nachts oproepen vanuit Amerika hoeft te beantwoorden. De IG Metall eist zelfs om mails, sms en oproepen na het werk te verbieden.
Deskundige Reinecke denkt niet veel aan dergelijke technische beperkingen. "De bedrijven moeten in de hoofden van de werknemers werken en ze oppoetsen", beweert hij. "Het moet worden gepropageerd als onderdeel van goed leiderschap." Digitale aandacht is het sleutelwoord, het vermogen om een gezonde balans te vinden tussen echt en virtueel leven.
Voor Claudia Reiter was haar ervaring met de vergeten mobiele telefoon een duidelijk teken dat dit evenwicht niet langer met haar bestond. Ze besloten niet langer over hun digitale apparaten, de apparaten erover. Dat is de reden waarom Reiter iets heeft gedaan dat technologiebedrijven zoals Google of Facebook al jarenlang regelmatig voorschrijven aan hun werknemers en dat steeds populairder wordt in Duitse bedrijven: ze boekten een "Digital Detox" -coaching om hun beroepsmatige en persoonlijke gebruik van hun mobiele telefoons te analyseren en opzettelijk beperken.
Iedereen kent het probleem
In een dergelijke training - waarbij mobiele telefoons en tablets natuurlijk worden afgeleverd, soms zelfs gedurende een heel weekend - leer je op het eerste gezicht banaal: dat je bijvoorbeeld in gesprekken in de ogen kunt kijken in plaats van op het scherm van de smartphone. Dat je de anderen een "Niet storen" -teken kunt laten zien als je je ergens op wilt concentreren. Of dat iemand de bladeren hoort ritselen tijdens boswandelingen, als men niet constant bezig is met het filmen van selfies en posting. Het zijn precies deze dingen die vaak zijn vergeten door lange termijn display-meters. Sommige mensen vinden het vreemd om naar het kantoor te gaan met vragen aan collega's of gewoon iets voor morgen uit te stellen in plaats van onmiddellijk onpersoonlijke werkinstructies uit te sturen.
Na haar coaching op kantoor en thuis houdt Claudia Reiter het minstens een uur lang vol zonder een mobiele telefoon. Ze heeft een tijdmanagementtraining gevolgd, zodat ze geen avonddiensten hoeft uit te voeren in het thuiskantoor, maar op kantoor werkt. En haar familie heeft nu duidelijke regels, want zelfs haar man en kinderen houden zich vaak uren aan de schermen vast: minstens één keer per week komt iedereen in de keuken offline, de mobiele telefoons zijn opgesloten in deze tijd, zodat niemand stiekem in de badkamer verdwijnt. Een uur voor het slapengaan is geen digitaal apparaat meer toegestaan, de familierouter is volledig uitgeschakeld tussen 21.00 uur en 08.00 uur.
Vertraging is het motto
Dat klinkt als redelijk consistente methoden, maar Reiters coach Ulrike Stöckle benadrukt: het gaat niet om het demoniseren van mobiele telefoons. Men zou ze alleen bewuster moeten gebruiken.En praat meer over wanneer en hoe het te doen. "Het leven op een eiland brengt niets, dat wil zeggen, als je alleen jezelf losmaakt, maar de anderen blijven vrolijk." De angst om iets te missen drijft immers velen in de "always-on" -modus.
Vertraging is daarom aan de orde van de dag, adviseer Stöckle en haar collega's. Omdat het goed is om gewoon tussendoor in te schakelen - niet alleen de mobiele telefoon, maar ook je eigen activiteit.
