Financiële crisis: hoe om te gaan met je angst

ChroniquesDuVasteMonde: Dr. med. Mitscherlich, hoe gaat het met u als u op het moment aan uw spaargeld denkt?

Margarete Mitscherlich: Zoals je weet, ben ik 91, dus heel oud en in die zin heel goed af. Ik heb mijn vader meegemaakt toen de bank waar hij al zijn geld had in de vroege jaren twintig failliet ging. Hij was een dokter en niet langer de jongste, hij had vijf kinderen om voor te zorgen en de sociale zekerheid die we vandaag kennen bestond toen niet. Hij legde zijn hoofd op de tafel en huilde. Het was de eerste en enige keer dat ik mijn vader hoorde snikken, en dat maakte me erg vreemd als een kind van vier en vijf jaar oud. Gezien de huidige situatie, voel ik me nogal ongemakkelijk, maar ik geef er niet minder om vanwege mijn situatie: ik kan me niet voorstellen dat het zo erg zal zijn dat ik mijn leven niet tot het einde kan beëindigen, trouwens, ik heb het ook een familie die me zou ondersteunen

Margarete Mitschelich

ChroniquesDuVasteMonde: Vind je de angst die veel mensen achtervolgt gerechtvaardigd en gepast?

Margarete Mitscherlich: Ik denk van wel, dat is ze. Dit gaat niet over de angst van de claustrofobische om te worden beperkt, maar over iets heel echts, over het verliezen van geld en werk. Aan de andere kant zijn velen ook bang voor paniek, een algemene hoofdloosheid die iedereen veroorzaakt die nog niet de reis naar de hel is begonnen, en uiteindelijk de ineenstorting waar iedereen bang voor is.

ChroniquesDuVasteMonde: Natuurlijk is het moeilijk om niet in paniek te raken wanneer het ene horrorbericht het volgende achtervolgt. En het is ook begrijpelijk dat men op zijn minst de impuls voelt om zijn schapen zo snel mogelijk te laten drogen.

Margarete Mitscherlich: Niettemin moet men zijn hoofd zo functioneel mogelijk houden, denken en duidelijk maken: als ik dit nu doe, zijn we allemaal de duivel. Je moet niet alleen voor jezelf denken, maar ook voor de gemeenschap waarin we leven. Erken dat we allemaal van elkaar afhankelijk zijn en dat iedereen verantwoordelijk is om ervoor te zorgen dat ons financiële en bancaire systeem niet instort. We hebben 1929 meegemaakt waar het toe leidt als mensen in paniek raken. Gelukkig lijkt de situatie nog handzamer te zijn dan toen. Dingen zijn nog steeds in de handen van de nadenkende.

ChroniquesDuVasteMonde: Op dit moment wordt de wereldwijde economische crisis vaak herinnerd aan het begin van de jaren '30. Helpt dat niet ook de angst?

Margarete Mitscherlich: Ik denk dat dat heel, heel twijfelachtig is. Voor oude mensen zoals ik, die deze verlatenheid hebben ervaren, geen twijfel, maar voor alle anderen zijn het gewoon foto's en woorden, niet de realiteit die door honger en wanhoop wordt geleden. Dat is een groot verschil. Los van dat, denk ik dat herinneren een beetje laat komt. Het zou mogelijk geweest zijn om keer op keer te realiseren dat het economische systeem waarin we leven en, tot nu toe, niet slecht is, iets heel kwetsbaars is. En als wij, of het nu bankiers, politici of burgers zijn, alleen realiseren in het licht van de huidige situatie, hoeveel we allemaal afhankelijk zijn van de werking van dit systeem, dan waren we helaas eerder stom. Maar wat er al een lange tijd niet is, wat goed ging voor een lange tijd, we denken er gewoon niet over na. We vergeten dat, net zoals we de dood vergeten.

ChroniquesDuVasteMonde: lijkt het karakter van deze crisis ook niet zo eng? Hun ondoordringbaarheid, de onberekenbaarheid van hun gevolgen?

Margarete Mitscherlich: Elke onzekerheid is beangstigend. Waarom zijn we bang om dood te gaan? Omdat we niet weten hoe de dood eruit ziet, wat daarna komt, omdat we het niet kunnen geloven. Sterven en onzekerheid is één ding, en wat er gebeurt, is een soort van sterven.

ChroniquesDuVasteMonde: En hoe krijg je je angst onder controle?

Margarete Mitscherlich: In het begin is angst niet fundamenteel slecht. Het brengt ons tot denken en vragen stellen, risico's afwegen, zo verstandig mogelijk zijn voor het leven, omgaan met anderen en met onszelf. Zonder angst degeneren we. Maar als je je door haar laat vangen, zal ze je blind en hulpeloos maken. Kijk naar kinderen: kinderen zijn veel banger dan volwassenen omdat ze minder kijken. Dat wil zeggen, we moeten ernaar streven zoveel mogelijk over het hoofd te zien door onze gedachten te gebruiken, informatie en kennis te verzamelen voordat we weglopen, door mensen te vragen die meer weten dan we kunnen en ons kunnen helpen dit te doen maak de slimste beslissing.

ChroniquesDuVasteMonde: Niet bepaald een buitensporig grote manoeuvreerruimte. , ,

Margarete Mitscherlich: Ja, maar je moet ook leven met het onvoorspelbare.Het leven op zich betekent onzekerheid, je kunt nooit alles over het hoofd zien, dingen zullen altijd gebeuren dat alles van streek zal maken, en je hebt geen andere keuze dan dit feit tot het einde te doorstaan. Dit betekent niet het opgeven van blind vertrouwen of roekeloosheid, maar proberen de best mogelijke voorzieningen te treffen, zich uit te rusten, met goede adviseurs en door onafhankelijk denken. Nog afgezien daarvan zou je niet eens over de Apocalyps moeten praten. We hadden de totale ineenstorting van de Tweede Wereldoorlog, niets werkte meer, alles werd vernietigd en toch ging het verder.

ChroniquesDuVasteMonde: Een kleine troost als ik bang ben mijn geld en baan te verliezen. , ,

Margarete Mitscherlich: Als je blijft fantaseren, verlies je je hoofd. Natuurlijk, de economie zal dalen, velen zullen veel verliezen, en op de een of andere manier zullen we daar mee te maken krijgen. Maar de wereld gaat niet onderuit en dat weet uw hoofd ook.

ChroniquesDuVasteMonde: Helaas lijken degenen die nu advies kunnen geven niet bijzonder betrouwbaar. De professionals, de bankiers en investeringsadviseurs hebben ons in deze situatie gebracht.

Margarete Mitscherlich: Dat is een beetje kort, denk ik. We moeten ons ook realiseren dat we in de aanloop naar het evenement misschien te veel hebben vertrouwd.

ChroniquesDuVasteMonde: U bedoelt dat beleggers schuldig zijn aan hun ellende?

Margarete Mitscherlich: Mensen hebben die bepaalde neiging om hun verantwoordelijkheid te ontlopen, te eisen dat anderen het denken voor hen overnemen en blindelings te vertrouwen in plaats van onafhankelijk na te denken over hoe de dingen werken. Volgens het motto: "Vader en moeder zullen al weten wat ze doen." En als het fout gaat, woedt u op vader of moeder die ons van de ramp zou hebben gered, alstublieft. Maar we zijn geen kinderen, verdomme! We zijn allemaal volwassenen en moeten verantwoordelijkheid voor onszelf nemen.

ChroniquesDuVasteMonde: Helaas is het financiële en economische systeem buitengewoon ingewikkeld. Ik begrijp niet eens mijn belastingaangifte.

Margarete Mitscherlich: Natuurlijk kunnen we niet alles weten. In feite zijn de verbindingen veel te complex. Zelfs bankiers en beursspecialisten begrijpen ze niet volledig. Maar je moet de wil om te weten stellen als een ideaal. Een ieder van ons kan en moet ermee opschieten, zodat hij niet alleen vertrouwt op goede trouw, maar hij kan in ieder geval de juiste vragen stellen voordat hij zaken doet, zijn spaargeld opbouwt of investeert in een bepaalde krant. Helaas moeten we allemaal onze kinderachtigheid opgeven.

ChroniquesDuVasteMonde: Velen zijn nu niet alleen bang, maar ook boos, zeggen dat ze ten onrechte zijn geadviseerd of simpelweg: "Wij, de kleine mensen, zijn shit van degenen die daarboven alweer zijn." Kun je deze woede begrijpen?

Margarete Mitscherlich: Dat sommige adviseurs of managers niet genoeg aandacht hebben geschonken aan de vraag of al hun zaken en verwijzingen zelfs verantwoordelijk zijn, dat ze gedreven zijn door hebzucht naar geld of zelfs erkenning, misschien zelfs uitgebuite zwakheden van het systeem in hun voordeel , natuurlijk, is ongelooflijk. Natuurlijk kun je boos zijn, terecht. Men kan deze woede ook laten uitkomen, maar om zichzelf te beperken gebruikt alleen niemand. En de schuld geven aan anderen alleen, terwijl de mens alleen maar leidt tot hulpeloosheid en wrok. Men moet de kracht van dit affect gebruiken om na te denken, samen te denken, wat nu te doen, hoe iemands persoonlijk gedrag de situatie ten goede kan beïnvloeden, nu en in de toekomst. Je moet jezelf afvragen: wat is er precies gebeurd, wat was de andere schuld en wat had ik anders kunnen doen door te veel vertrouwen, waar heb ik mezelf laten verblinden, realiseerde ik me niet dat grote winstbeloften gepaard gingen met een hoger risico? Je moet je afvragen welke van de veronderstelde professionals echt hebben gefaald in plaats van iedereen af te schudden. Nogmaals, wanneer emoties zoals woede en angst je laten denken, is het goed. Als ze alleen maar leiden naar het zoeken naar schuldigen, is dat slecht. Als ze tot totale hoofdloosheid leiden, is het een ramp.

ChroniquesDuVasteMonde: Nu wordt er keer op keer gezegd dat de staat en het bedrijfsleven alles zouden moeten doen om het vertrouwen van de mensen in de financiële markt te herstellen. , ,

Margarete Mitscherlich: Nee, nee, nee! We mogen geen vertrouwen meer opbouwen en dan gewoon op alles vertrouwen om op de een of andere manier uit te werken. We moeten deze crisis gebruiken om ervan te leren: dat we ons allemaal verantwoordelijk moeten voelen, dat we zo veel mogelijk moeten leren over hoe de financiële markt werkt, zodat we beter in staat zijn om te doen wat we doen en de ander respecteren. En we moeten leren dat we onze rijkdom niet voor niets krijgen, maar het wordt mogelijk gemaakt door een markt met veel inbraken.

ChroniquesDuVasteMonde: Wat vindt u van de eis van politici als Peer Steinbrück voor sterkere regulering en grotere transparantie van internationale financiële markten?

Margarete Mitscherlich: Ik ben ervan overtuigd dat er betere controlemechanismen moeten zijn, omdat deze crisis niet noodlottig is, maar alleen door mensen wordt veroorzaakt - door stompzinnigheid, luiheid, slordigheid, door onwetendheid, hebzucht, criminele machinaties of een mix van dit alles , De staat moet echter op dezelfde manier worden beheerd. Politici zijn ook geen alwetende heiligen, en we moeten niemand maken wie hij niet is, de vader die voor ons denkt, zodat we ons geen zorgen meer over onszelf hoeven te maken.

Over de persoon: Margarete Mitscherlich

Geneeskundedokter Margarete Mitscherlich, 91, wordt beschouwd als de grootmoeder van de Duitse psychoanalyse en een icoon van de vrouwenbeweging. Samen met haar man Alexander was ze in staat om de psychoanalyse - ook tegen verzet van haar eigen gilde - open te stellen voor sociale en politieke kwesties. Een centraal thema van haar werk is de verwerking van het nationaal-socialisme, want haar in 1967 verschenen boek "Het onvermogen om te rouwen" wordt door de Mitscherlichs bewonderd en gehaat. Margarete Mitscherlich is sinds de jaren '70 toegewijd aan gelijke rechten, schrijft oa. "Over het werk van emancipatie" en vertegenwoordigt ook hun diepe overtuiging dat zonder zelfkennis, zelfkritiek en eigen verantwoordelijkheid geen verandering ten goede mogelijk is. In haar nieuwste boek "Een ontembare vrouw - Margarete Mitscherlich in gesprek met Kathrin Tsainis en Monika Held" meldt de grensarbeider over haar bewogen leven (252 pagina's, 8,95 euro, ChroniquesDuVasteMonde boek in Diana-Verlag). Margarete Mitscherlich woont in Frankfurt am Main, heeft vier kleinkinderen en werkt nog steeds met haar patiënten.