Het gehoor

Cinema in het hoofd

Hoe luisteren ons beschermt en ons gezond houdt

Het gehoor helpt levens te redden, dus het wordt niet uitgeschakeld als we slapen. We horen het gevaar en de richting van waaruit het dreigt, en brengen ons op tijd in veiligheid. Dit alarmsysteem heeft al een sociale component. Omdat we niet alleen reageren als we de dreigende geluiden zelf waarnemen, maar ook als anderen ons waarschuwen. Onze oren zijn bijzonder gevoelig voor wat ze willen horen: taal. Zelfs baby's fascineren menselijke stemmen meer dan iets anders. Al voor de geboorte wennen ze aan het horen van hun moeder, want vanaf de 20ste week van de zwangerschap is het binnenoor het eerste orgaan van ons lichaam dat volledig is ontwikkeld. En zoals patiënten met bijna-doodervaringen rapporteren, eindigen onze levens vaak met akoestische indrukken. Luisteren betekent eerst veiligheid en nabijheid. Als ik anderen hoor, sta ik niet alleen.

Maar luisteren is ook communicatie. Onze taal markeert een cognitieve kwantumsprong van de evolutie, waardoor we meer zijn dan apen met een groot brein: "De incarnatie vond plaats door middel van hoorzitting", legt professor Henning Scheich, hoofd van het Leibniz Instituut voor Neurobiologie in Magdeburg, uit. We willen horen en gehoord worden. Dat is de basis van elke menselijke relatie. Toen onze voorouders 's avonds rond het vuur verzamelden om ervaringen en verhalen te delen, was saamhorigheid vanzelfsprekend. We raken haar steeds meer kwijt. We horen meer en meer, maar minder en minder - en minder vaak samen. Maar zonder conversatie en uitwisseling met elkaar voelen we ons alleen en ongelukkig, zelfs als we constant omringd zijn door mensen. Niet alleen luisteren, maar juist luisteren is daarom een ​​voorwaarde voor sociale interactie - en blijkbaar ook voor gezonde hersenfuncties. Neurobioloog Henning Sheikh heeft ontdekt dat hersenactiviteit bij horen veel variabeler is dan bij gezichtsvermogen.

Dus één en hetzelfde geluid heeft betrekking op het linker en het rechter brein, afhankelijk van welke gedachten we ermee associëren. Want geluiden, in tegenstelling tot objecten, zijn alleen symbolisch en moeten eerst worden geïnterpreteerd. We verzamelen ervaringen, vormen categorieën en ontwikkelen een idee van wat we horen. Visuele informatie daarentegen vereist en stimuleert ons brein veel minder: als je televisie kijkt, heb je nauwelijks verbeeldingskracht nodig. Luisteren levert cinema op in de geest. En omdat we de afbeeldingen opslaan, hebben we ook bepaalde sonische verwachtingen en zijn geïrriteerd als ze elkaar niet ontmoeten. Als een deur in het slot klettert, voelen we ons niet veilig in het appartement erachter. Een scheermes voor vrouwen moet discreet stil zijn, voor mannen moet hij de stoppels netjes laten spreken. Acoustician Friedrich Blutner, die muziekinstrumenten bouwde voordat hij zich toelegde op klankontwerp, is van mening dat de geluiden die de voorkeur hebben ook uitdrukking geven aan de levenszin van een generatie. Tegenwoordig moeten producten barsten en barsten, zodat we ze goed vinden: prestaties worden vaak gelijkgesteld aan volume. Als ons leven meer ontspant, zullen we waarschijnlijk zachtere geluiden waarderen.

Wat beïnvloedt de betekenis?

Alles dat te luid en te schel is

Als te sterke geluidsgolven over de haren van de gehoorcellen branden, kunnen ze afbreken of breken. Dergelijke explosietrauma's worden veroorzaakt door volumes van ongeveer 130 decibel, dus door New Year's stieren, maar ook speelgoedpistolen. De schade is definitief, omdat de cellen van het binnenoor zichzelf niet vernieuwen. Op de lange termijn vernietigt geluid onder de pijngrens het oor al en hoe sneller, hoe luider het is. Vaak merken we in het begin niets. "Deze kleine schadevergoedingen kloppen, totdat op een gegeven moment het punt van geen terugkeer wordt overschreden," waarschuwt Dr. Birgit Mazurek, hoofd van het Tinnitus Centrum van de Charité van Berlijn.

Lawaai, noch ons oor, noch ons lichaam went aan lawaai. Voor hem betekent lawaai stress: cortisol wordt uitgescheiden en de bloeddruk stijgt. Wonen in een lawaaierige omgeving verhoogt het risico op een hartaanval van vrouwen meer dan drievoudig, volgens een Charité-onderzoek. En 's nachts zijn onze oren zelfs gevoeliger: volgens een onderzoek van het Robert Koch-instituut worden nachtelijke 55 decibel - deze waarde wordt op veel van onze wegen bereikt - het risico op hypertensie, verhoogde bloedlipideniveaus en astma verhoogd.

De kracht van muziek

Hoe we ons gehoor kunnen gebruiken om onszelf te helen

Zelfs onze hersenen zingen onbewust als we vrolijke liedjes horen. Verantwoordelijk hiervoor zijn spiegelneuronen die starten, ongeacht of we zelf iets doen of anderen observeren in hun acties. Pianisten hebben bijvoorbeeld dezelfde hersengebieden als ze naar pianomuziek luisteren alsof ze zichzelf spelen.En zelfs niet-musici hebben zenuwcellen die communiceren met het strottenhoofd - en zingen of fluiten stil. "Eerst komt de muziek, dan de taal", zegt Dr. Stefan Koelsch, hoofd van de onderzoeksgroep neurocognitie van muziek aan het Max Planck-instituut voor humane cognitieve en hersenwetenschappen in Leipzig. Bij het luisteren naar muziek zijn het hoofdzakelijk hersengebieden die niet onder onze controle zijn en die invloed hebben op ons zenuwstelsel, ons hormonale en immuunsysteem. Onderzoek toont aan dat de bloeddruk, hartslag en ademhalingsfrequentie afnemen als we naar rustige geluiden luisteren. Dit werkt ongeacht of we het stuk helemaal leuk vinden. Maar muziek als medicijn kan veel meer: ​​het verlaagt bijvoorbeeld de angst voor en tijdens een medische ingreep zoals een gastroscopie. Onderzoekers van de Universiteit van Yale vonden dat patiënten nog minder verdoving nodig hebben

Ze luisteren naar hun favoriete muziek. En dit komt eigenlijk door de muziek en niet omdat het de geluiden in de operatiekamer overstemt. Andere studies hebben aangetoond dat mensen sneller herstellen en minder pijnstillers nodig hebben als ze wakker worden na een operatie met muziek. Zachte muziek dempt ook het gevoel van pijn tijdens de bevalling. En te vroeg geboren baby's, die verschillende keren per dag slaap- en kinderrijmpjes speelden, wonnen sneller en konden eerder van de intensive care worden vrijgelaten. "We beginnen net te begrijpen hoe muziek precies in het lichaam werkt", legt Stefan Koelsch uit. "Maar in de toekomst zal muziek steeds vaker in de geneeskunde worden gebruikt." Natuurlijk geneest muziek ook wanneer het actief wordt gebruikt. Therapeuten van Heidelberg konden bewijzen dat regelmatig muziek maken de frequentie van migraineaanvallen bij kinderen nog meer vermindert dan speciale medicijnen. Bij dementerenden kunnen liedjes vergeten herinneringen en woorden terugbrengen, de ziekte van Parkinson helpt het ritme hun bewegingen te coördineren en patiënten met een beroerte vinden vaak gesproken over het zingen van terug naar spraak.

Wat als het gevoel verstoord is?

Hoortoestellen zijn voor velen beschamend. Ze maken ons slim

Met ongeveer 15 miljoen getroffen mensen is gehoorverlies een wijdverspreide ziekte in Duitsland. Een reden hiervoor is de hogere levensverwachting, de andere is de permanente geluidsoverlast. Het aantal tin-nitus-patiënten groeit ook, en acuut gehoorverlies treft jongeren in toenemende mate (zie kader).

Gehoorproblemen moeten zo snel mogelijk worden behandeld. Iedereen die lang slecht luistert, vergeet steeds meer geluiden en moet ze opnieuw leren. De psycholoog Siegfried Lehrl van de universiteit van Erlangen heeft kunnen aantonen dat mensen in een IQ-test verbeteren zodra ze hoortoestellen krijgen - en hun mentale capaciteit wordt niet langer geabsorbeerd door het akoestisch inzicht. Terwijl hoortoestellen geluid versterken, stimuleren cochleaire implantaten (kleine gehoorprothesen in het binnenoor) direct de gehoorzenuw via elektroden. De voorwaarde voor hun gebruik is dat deze zenuw nog steeds werkt: dit is bijvoorbeeld het geval bij volwassenen die duiken na een plotseling gehoorverlies of bij veel dove kinderen.

Ongeveer twee op de 1.000 pasgeborenen worden getroffen door aangeboren gehooraandoeningen. In de kindertijd is het nog belangrijker om deze stoornissen tijdig te herkennen en te behandelen. Omdat er gevoelige fasen zijn voor de ontwikkeling van het oor en vooral de taal. Soms kan iets dat is gemist niet of nauwelijks worden gecompenseerd.

Hoe u uw gehoor fit houdt

We kunnen de functie van het binnenoor niet vergroten, maar het alleen behouden. Maar training kan de verwerking van horen in de hersenen zijn. Dit is vaak onderdeel van een therapie voor tinnitus en gehoorverlies, maar kan ook preventief worden gebruikt. "Goed getraind horen is veel waarschijnlijker om kleine schade te elimineren", zegt Dr. Gerhard Hesse, hoofdarts van de psychosomatische kliniek in Bad Arolsen. Het is dus de moeite waard zorgvuldig te kiezen wat we horen - en af ​​en toe uw gehoor te stoppen: - SLUIT EGEN en luister naar het dagelijks leven. In het park of in de bus. Waar luister je naar? En vanuit welke richting komen de geluiden vandaan? - GENIET VAN MUZIEK. Akoestische irrigatie vermindert de perceptie van het gehoor in de hersenen, maar opzettelijk luisteren traint het. Concentreer bijvoorbeeld een keer alleen op een enkel instrument. - KRIJG JE OREN REST. Wanneer u bent blootgesteld aan speciale ruis, heeft uw gehoor tijd nodig om te herstellen. - BESCHERM UW GEHOOR VANUIT CRASH. Doofheid en oordopjes na een concert zijn eerste waarschuwingssignalen, zelfs als ze de volgende ochtend zijn verdwenen. Oordopjes verlichten bijvoorbeeld de druk op het oor: ze verminderen met 15 tot 30 decibel en laten nog steeds genoeg muziekgenot toe.

Tinnitus of gehoorverlies?

In Duitsland lijden ongeveer drie miljoen mensen aan oorgeluiden. Gezwollen of ontstoken auditieve cellen sturen automatisch signalen naar de hersenen. Tinnitus treedt vaak op na overbelasting van het geluid en kan worden behandeld met infusietherapie of medicatie.Als de tinnitus echter langer dan drie maanden aanhoudt, is deze promotie van de bloedsomloop niet langer logisch: de tinnitusactiviteit wordt dan in de hersenen gefixeerd. "Therapie gaat over het leren lopen", legt tinnitus-expert Dr. med. Birgit Mazurek, KNO-arts aan de Berlijnse Charite. Veel patiënten lijden vooral onder het lawaai omdat ze hun hele waarneming erop richten. Aan de andere kant, als u plotseling slecht hoort, kunt u lijden aan gehoorverlies en moet u uiterlijk op de tweede dag naar de dokter gaan. Omdat de oorzaak vaak een soort van binnenoorinfarct is en de sensorische cellen kunnen sterven als de therapie niet op tijd begint. Een plotseling verlies van gehoor kan verschillende oorzaken hebben, zoals Birgit Mazurek uitlegt: "Stress is vaak een bijdragende oorzaak."

Gehoor: hoe werkt het oor? (Mei 2024).