Bezoek aan het GDR-geurmuseum

Parfums zijn vloeibare herinneringen, helaas zeer vluchtig. Op 9 november 2014 vierde de val van de Berlijnse Muur haar 25-jarig bestaan. En binnenkort zal bijna niemand weten hoe ze roken, het toiletwater van de DDR. Dat was het, maar niet iedereen begreep het. Vaak werden ze verhandeld als "Bückware", herausorgeirat onder de toonbank. Vaak waren ze alleen beschikbaar in de grote steden. Of met "Vitamine B" -relaties. De meest gewilde geuren werden "Black Velvet", "Unter den Linden" of "Casino de luxe" genoemd, ook wel "Fragrance of Chief Secretaries" genoemd.

Goed dat er Kerstin Zimmermann is - en haar kleine privé DDR-geurmuseum in Radebeul bij Dresden. Tussen de wijngaarden, Elbe-villa's, Art Nouveau-villa's en struisvogelboerderijen ligt dit juweeltje. Slechts enkelen, zelfs in Radebeul, weten het. Iedereen die van tevoren belt of een e-mail stuurt, kan komen. De toegang is gratis. Op deze dag zijn wij de enige en vragen ons af: een kamer, 100 merken, 1000 flessen, allemaal beschermd achter glas. De blinds worden altijd neergelaten. Zonlicht verandert parfums en de DDR zou volledig verdwijnen. Er zijn 44 jaar geurgeschiedenis in 14 vitrines. Hier is de edelste, meest originele en meest revolutionaire in cosmetica, wat de voormalige arbeiders- en boerenstaat te bieden had - moeizaam gevangen genomen door Kerstin Zimmermann op rommelmarkten, op budgetreleases en veilingen. Jaren geleden verbouwde ze de voormalige kamer van haar kinderen in een museum. Eigenlijk zijn haar parfums duizelig. Ze gebruikt geen enkele, maar ze verzamelt flessen, DDR-flessen. Ze werd geboren in Oost-Duitsland, hier in Dresden: "Ik wil vooral het ontwerp behouden, dat was veel creatiever dan zijn reputatie." Hun grootste schat is een gevoerde koffer: nobele zepen en parfumflessen uit de serie "zwart fluweel" van "Florena".

ZIE OOK: Het geurmuseum in Radebeul dat u na registratie kunt bezoeken (Tel. 03 51/880 05 88, kontakt@ddr-parfum.de), de toegang is gratis - en mevrouw Zimmermann is blij met de geschonken DDR-flessen. klikt u op: Het virtuele "DDR Duftmuseum 1949-1989" van Monika Jürgens-Winefeld is te vinden op ddr-duftmuseum-1949-1989.de kopen: bij "Casino Parfum Saxonia Fritzsche & Enders" (Dorfstrasse 22, 09496 Marienberg, Tel. 037 35/66 80 55, casino-parfuem.com)

"Florena" - dat was het beroemdste cosmeticamerk van het Oosten en een hit in het socialistische buitenland. Vandaag behoort ze tot de Hamburg Beiersdorf Group. Ze leverden aan Cuba, Angola, Syrië, Afghanistan. Natuurlijk niet in het Westen. Aanvankelijk heette het bedrijf uit het Ertsgebergte alleen "VEB Florena Waldheim", later werd het een combinatie met anderen. Bijna alle geuren heetten nu "Florena", de naam verplaatst.

En de koffer "zwart fluweel"? Hij behoorde vroeger toe aan Hildegard Knef. Was een geschenk voor de première van "De moordenaars zijn onder ons" in 1946. De actrice kon blijkbaar niets doen en gaf het aan haar schoonmaakster. "Het verkocht het aan de verzamelaar waarvan ik het bezit - de meeste flessen waren aantrekkelijke geschenken die in de linnenkast belandden en zo goed bewaard zijn gebleven", legt de verzamelaar uit. "Vrouwen in de DDR waren onafhankelijk, gingen werken, hoefden mannen niet te plezieren en geuren te ruiken."

Desondanks wenste het gezelschap: de kameraad moest goed verzorgd en mooi zijn, de vrouw op de werkbank, de tractorbestuurder, de agronoom, atletisch, zweetvrij. Een goed uiterlijk toonde de superioriteit van het systeem. Er was geen tekort aan huidverzorging. Kapperbezoeken waren verplicht, waren vaak zelfs in het arbeidscontract, make-up en parfum, echter duur.

West geuren werden gekopieerd

"We waren ook zo mooi", zegt East Berliner Meike Haagen, 49, half scherts. Ze bezit de kapsalon "Haarscharf" in Berlijn-Mitte, ooit een Sovjetsector, nu het verzorgingsgebied van artsen, advocaten en architecten. Vaak vanuit het westen. Zoals veel vrouwen in de DDR, stond ze lange tijd voor westerse geuren. Voor West Mark kun je die in de "Intershops" kopen - zolang de voorraad strekt. Te duur, er was sinds 1961 voor East Mark in "exquise winkels". "Lancôme's 'Magic Noire' was een langverwachte, en als het pech had, was het voorbij voordat het werd afgestemd," zegt ze. Haagen's eerste geur was "My Melody" van Mülhens uit Keulen. "Dat rook zo bloemrijk, naar vlinders, zomerweide - alleen West." En de geuren van de DDR? "Ze waren altijd te veel, te intens." Verrassend genoeg produceerde een socialistische staat, waarin alles hetzelfde zou moeten zijn, zelfs luxe geuren. Zou dat kunnen?

Het moest wel. Want wie geluk had, kreeg regelmatig West-pakketten met "Tosca" of "Chloé". De DDR was geen eiland.De SED-staat wilde bijblijven en moest op zijn minst enige vrijheid in consumptie toestaan. En hoewel de ambtenaren het 'showmanship' en de 'hectische modewijziging' van de klassenvijand in het Westen verwierpen, concentreerden ze zich in het geheim minder op Moskou dan op Düsseldorf en Parijs.

Maar dat is geschiedenis, en het verhaal van een tijdperk, van een verdeeld land, kan ook opnieuw worden verteld met een zeep, een fles of een geur. Kerstin Zimmermann heeft hiervoor haar museum opgezet. Vóór de bouw van de muur, zegt ze, roken geuren naar vrijheid, reislust en de rest van de wereld - en ze werden ook "Chinaseide", "Tokoyo", "Japanese Cherry Blossom", "Indian Lotus", "Lahore" of "Moulin Rouge" genoemd Eiffeltoren als een fles. "Na de oorlog wilden mensen wat luxe bieden", legt de Saksen uit. "Er was nog de hoop dat mensen uit dit land zouden komen."

Toen dat veranderde en de inwoners van de DDR moesten worden verhinderd met muren en gaas uit de Republiek te vluchten, rook het parfum naar lelietje-van-dalen, viooltjes, lila, linden. Ze werden eenvoudigweg "poëzie" of "Plauen-kant" genoemd. Of ze hadden Russische namen zoals "Alissa", "Meishov", "Baikal", "Russisch Keulen water", maar dat duurde niet lang. "Hoe meer we het kregen, hoe meer je naar het westen keek."

De ontwikkelaars van de parfums moesten daar ook op reageren. De SED gaf de opdracht aan een jeugdige geur: "Action" was zijn naam, roze-zwart metallic tin, 80s chic. Als je geen westerse parfum had, wilde je tenminste zo ruiken in de disco, fruitig-dier, een gedurfde mix. De deodorant was een hit - en wordt vandaag opnieuw uitgegeven. Door Gabriele Fritzsche in Pobershau in het Ertsgebergte. Ze bezit een parfumerie, "was modelstudent scheikunde" en wilde eigenlijk design studeren. Nu brengt de 52-jarige cultgeuren uit Saksen zoals "Action" of "Casino de luxe" in het originele recept uit. "Made in Saxonia" staat erop, niet "in Duitsland". Ze zien eruit zoals vroeger - en ruiken ook zo. Je kunt ze bestellen z. B. Ossiladen.de. "Velen denken dat ik gek ben", zegt Gabriele Fritzsche, "maar we hebben zo klein gedaan, ik wilde ons zelfvertrouwen terugbrengen met de geuren Oost, West, dat zijn alle richtingen voor mij." Ik zou hetzelfde hebben gedaan voor '4711' . "

"Action" werd uitgevonden zoals bijna alle Oost-Duitse geuren in de chemische combinatie Miltitz in de buurt van Leipzig. Chief perfumer was Günter Feustel, 82 vandaag en met pensioen sinds 2004. Hij componeerde "Casino de luxe", "Action", "Fresh Breeze" en "Badusan", het legendarische bubbelbad van het oosten. "Net als onze mode-industrie liepen we altijd een beetje achter", zegt hij bij MDR tegen documentairemaker Wilhelm Domke-Schulz. "We moesten afwachten wat modern was in het Westen." Vaak probeerde men niet eens het feit te verbergen dat men kopieën, parfums en verpakkingsideeën had gekopieerd - net als met de nieuwsgierige fles "Chanett" van Kerstin Zimmermann. Van veraf leest het als de beroemdste geur ooit.

Welke parfumeurs van de DDR ook in handen van op beurzen en anders op westerse geuren vielen, werd zo goed mogelijk geanalyseerd en nagebootst. Maar in tegenstelling tot de klassenvijand, kon Supernase Feustel alleen werken met 600 tot 700 geuren, slechts de helft. Het paranoïde SED-regime, wiens staatsveiligheid zelfs duizenden geurmonsters van zijn regime in Einweickgläsern heeft verzameld, moet mode en cosmetica altijd als een bedreiging hebben gezien. Dag na dag lieten ze hem zien dat veel dingen konden worden gecontroleerd, gepland, gecontroleerd - alleen niet de smaak.

Kerstin Zimmermann blijft parfum opdoen, terwijl ze van geuren houdt: bloemen, paarden, zelfs smeerolie. En hoe, vragen we ons uiteindelijk, denk je dat het ruikt in je museum? Ze lacht. "Eerlijk gezegd, zoals de handtas van een oude dame waarin veel flessen zijn gelekt."

BEZOEK AAN HET MEER GAAT BIJNA MIS! | Weekvlog #100 (April 2024).