Wanneer je DIT niveau bereikt in een gevecht, escaleert alles!
ChroniquesDuVasteMonde: Meneer Glasl, u bent een wetenschapper en een consultant sinds? 48 jaar conflict en zeg dat alles - of het nu tussen twee staten is of onder? Collega's - achterloopt? Een vergelijkbaar patroon.
Friedrich GlaslIn elk conflict - privé, professioneel, nationaal of wereldwijd - zijn er momenten waarop de situatie dramatisch verandert. Plots lijken er nieuwe regels te zijn. Dingen die voorheen verboden waren, zijn nu toegestaan. Alsof één tegenstander tegen de ander zei: Tot nu toe heb ik me terughoudend opgesteld, maar als je die lijn overschrijdt, ontmoeten we elkaar weer op een ander niveau. Deze verandering van regels gebeurt onuitgesproken, gewoon door te doen.
Kun je een voorbeeld geven?
Meestal debatteer je in het begin slechts over een of twee dingen. Dat is nog steeds heel normaal. In het conflict in Oekraïne draaide het allemaal om de associatieovereenkomst met de EU in het begin. Maar dan worden plots meer en meer onderwerpen toegevoegd. Ik noem dit de controverse lawine: het is alsof de problemen elkaar infecteren. Dat is wat de tegenstanders op een gegeven moment agressief maakt. En nu veranderen de regels: beide gebruiken nu het mechanisme van vereenvoudiging. Als de andere niet toegankelijk is voor mijn goede argumenten, schilder ik alles zwart en wit. Hij is duidelijk te dom, omdat je moet helpen, toch? Maar zo maak je de andere vrij klein. Dat is een grote fout.
Volgens haar vaak geciteerde model zijn er negen escalatieniveaus van conflicten. Welk niveau is het niveau dat hierboven is beschreven?
Dat was slechts nummer twee. Meteen vanaf we gaan van niveau drie. Ik noem dat "acties in plaats van woorden". De tegenstanders geloven nu niet langer dat iemand de ander nog steeds met woorden kan bereiken. Ze denken ook dat het de zaak erger kan maken door te praten. Er is al vaak over gepraat. Dus nu doen ze waar ze zelf van overtuigd zijn en presenteren ze de tegenovergestelde kant met voldongen feiten. De man laat zijn zoon plotseling de dure sneakers toe, de vrouw rijdt spontaan de kinderen door het weekend zonder het hem te vertellen. In de regel zijn tegenpartijen niet langer in staat om conflicten vanaf niveau 3 op te lossen. Op niveau vier trekken ze dan steeds meer vrienden en kennissen in het geschil, omdat ze bondgenoten nodig hebben. Men demonteert elkaar in de kring van kennissen en wijst op de zwakheden en fouten van de ander.
Vanaf welk niveau zal het gevaarlijk zijn ??
Op niveau vijf en zes demoniseren we de ander zichtbaar. Hij wordt gereduceerd tot zijn verwerpelijke pagina's. Openbare beledigingen en beledigingen zijn nu niet langer een vergissing, maar opzettelijk. Als bemiddelaar is het altijd schokkend om het te zien gebeuren. Op een wonderlijke manier lijkt deze verwrongen mening, die we nu hebben over de ander, keer op keer bevestigd te worden. Dit komt omdat de waarneming al is aangetast. Psychologen noemen dit mechanisme self-fulfilling prophecy. De tegenstanders manoeuvreren paradoxaal genoeg in de extreme rollen waarin ze elkaar daadwerkelijk bevechten. Hoe autoritairder de studenten de leraar vinden, hoe meer ze op zijn minst onbewust juist dit gedrag uitdagen.
En het wordt erger?
Op niveau zes beginnen de bedreigingen en afpersingspogingen: als je niet toegeeft, dan ga ik - en ik neem de kinderen mee. Op niveau zeven zijn er de eerste, maar in dit stadium nog steeds beperkte laesies. In bedrijven laten ze nu documenten verdwijnen, worden gegevens verwijderd en worden e-mails vervalst om anderen te schaden. Vaak komt het zelfs tot stoten. Niveau acht: de vijand is zo'n grote en gehate bedreiging geworden dat je hem wilt vernietigen, economisch, materieel, psychologisch. In de laatste fase, niveau negen, is dit doel zo belangrijk geworden dat je je eigen ondergang zou riskeren. In de film "The Rose War" is dit de laatste scène wanneer het paar samen met de kroonluchter neerstort.
Heb je ooit een conflict meegemaakt dat omhoog ging naar niveau negen?
Dat is het geval regelmatig in oorlogen. Maar ik ken het ook van sommige zakelijke bedrijven. Ik adviseerde in die tijd een bank die met twee ondernemers werkte: een getrouwd stel dat een zakenimperium met vele vestigingen heeft gebouwd, ik noem geen namen nu. Het huwelijk is verbroken, nu moeten de activa worden ontbundeld. Maar niemand wilde concessies doen aan de ander. En ze kenden elkaar zo lang dat ze precies wisten welke knoppen ze moesten indrukken. Het waren multimiljonairs - die uiteindelijk in de bijstand terechtkwamen.
?Was dat niet gewoon misschien maar twee psychopaten?
Nee, absoluut niet. Deze conflictmechanismen kunnen alle mensen beïnvloeden. Niemand is er immuun voor.Het komt vooral omdat mensen de neiging hebben om hun eigen gedrag aan zichzelf te rechtvaardigen. Ze zeggen tegen elkaar: ik heb een goede reden om boos te zijn op de ander. Ze voelen zich gedwongen om te handelen en na te denken, de andere daden - ze reageren alleen zelf.?
En dan gaat het gewoon niet om het ding ??
Dat is nooit het probleem in geëscaleerde conflicten. Zelfs als het er in het begin lang uitziet, alsof iemand eigenlijk alleen op het kantoor ruzie maakt over het gezamenlijke project of in een huwelijk over de oprichting van het nieuwe huis. De echte vraag is: hoe ga ik om met de verschillen tussen mensen en hun meningen? Als ik denk dat ik de waarheid heb gepacht, en ik kan het niet verdragen, als de ander iets anders ziet - dan is het snel in tegenspraak. Conflicten komen altijd voort uit het onvermogen van ten minste één partij om verschillen als verrijking te zien. Ben ik gekrast door de andere waarden en standpunten in mijn gevoel van eigenwaarde? Dat is waar het om gaat. Hoe lager het zelfvertrouwen, hoe meer ik vecht voor mijn manier - zulke mensen definiëren zichzelf door al het andere te ontkennen.
Hoe conflicten te voorkomen?
Terwijl je iemands belangen behartigt, zonder anderen te devalueren en aan te vallen. Blijf feitelijk. In een ruzie sla je nooit de man, om zo te zeggen, maar alleen de bal, en wanneer de ander je aanvalt, trek je een lijn. Je kunt grenzen verleggen zonder terug te slaan en zegt: stop, niet met mij, dat gaat nu te ver voor me. En terwijl ik het mezelf duidelijk maak: dit gaat niet om het winnen van het argument, maar om respect te krijgen. De andere moet beseffen dat hij dat niet met mij kan doen.
Afwijzen is altijd fout?
Het is tenminste altijd een teken van zwakte. Vooral als ik reageer zonder erover na te denken. Dan kan de ander me manipuleren. En als hij maar op één knop hoeft te drukken, en dan loopt het hele verdedigingsprogramma weg - dan zit ik in zijn handen. Omdat ik toen mijn zelfbeheersing verloor. En het verlies van zelfbeheersing is het begin van de escalatie.
Maar wat doe je als je al midden in de escalatie zit?
Eerst en vooral moet je je realiseren dat jij zelf ook een boosdoener bent. Ik heb ooit een chirurg gecoached die in zijn ziekenhuis was gemarginaliseerd. En hij geloofde altijd dat hij helemaal niets had gedaan. Helemaal niets. Op een gegeven moment gaf hij toe: Nou, ik heb daar al iets gezegd, ik heb daar waarschijnlijk ook een beetje geprovoceerd. Je moet jezelf altijd afvragen, ben ik onbewust bezig iets in de ander te triggeren?
En wat doe ik specifiek in dergelijke conflictsituaties?
Dat hangt af van het conflictniveau waarmee je momenteel wordt geconfronteerd. In het begin is het belangrijk om niet alles gewoon in te slikken. Dingen doen die anderen provoceren. Dan kun je erover beginnen te praten. Dit is altijd beter dan stilte. En als je eindelijk weer met je partner praat, praat dan over wat je boos maakt. Verklaar jezelf. Zeg: ik heb alleen dat en dat gewild, maar ik erken dat het dit en dat voor jou zal doen. Maar dan moet ik erbij blijven dat ik de ander een limiet wilde stellen. Maar niet klagen, dan krijg je de indruk van een leugen. Het is niet gemakkelijk om dergelijke gesprekken te hebben. Maar durf. De oude Grieken wisten al dat de angst voor de strijd altijd groter is dan de angst in de strijd.
Maar na een zekere wantrouwen gelooft men elkaar niet meer. Wat moeten dergelijke gesprekken dan brengen?
De demonisering van de ander begint inderdaad heel vroeg. In het begin zwaai je nog steeds heen en weer, vanaf niveau zes is de ander erg boos en zwart geworden. De partners moeten zich dan de luchthartigheid herinneren van deze persoon die vandaag hun vijand is. Heb je ook geen leuke tijd samen gehad? Wat was schattig aan deze mens - en is het misschien nog steeds? En beiden moeten duidelijk maken: de ander is net zo betrokken, is net zo verscheurd tussen liefde en haat, tussen affectie en minachting, als iemand die zichzelf is. Allereerst moet je de lichtfiguur opnieuw zien. Vervolgens kunt u de afzonderlijke conflicten bewerken.
Friedrich Glasl, 76, werd geboren in Wenen. De conflictonderzoeker studeerde psychologie en politieke wetenschappen, promoveerde op internationale conflictpreventie en werd gewillig met een focus op conflictonderzoek. Glasl woont in Salzburg en werkt voor het bedrijf Trigon-Entwicklungsberatung, dat hij mede-oprichter is.
Wens je meer aandacht in het dagelijks leven? Bij ons vindt u nog meer artikelen over het onderwerp. -> Mindfulness
