"Hartz IV is gemaakt voor mannen"

is hoogleraar politieke wetenschappen aan het Instituut voor vergelijkend onderwijsonderzoek en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Keulen en bekend bij het publiek als onderzoeker naar armoede. In zijn huidige boek 'Hartz IV en de gevolgen op weg naar een andere republiek?' (Beltz, 290 p., 16,95 euro) behandelt hij de Hartz IV-wetten.

Professor Butterwegge, al bijna tien jaar is Hartz IV een reden om te vieren?

Professor Butterwegge: Nee, zeker niet. Vooral vrouwen hebben weinig reden om het te vieren. Omdat ze tot de belangrijkste slachtoffers van Hartz IV behoren - tenminste als ze alleenstaande ouders zijn.

Waarom?

Met Hartz IV heeft een paradigmaverschuiving plaatsgevonden. De primaire taak van het arbeidsbureau is nu om de getroffenen zo snel mogelijk opnieuw te integreren op de arbeidsmarkt.

Dat is niet slecht. Studies tonen aan dat maar weinig "Hartzer" afhankelijk willen zijn van geld van het kantoor ...

Maar veel meer dan een half miljoen alleenstaande ouders zijn: 40 procent van alle alleenstaande ouders met een kind tekenen Hartz IV, bij alleenstaande ouders met meer dan één kind zijn er zelfs 60 procent.

Harde nummers. Wat gaat hier fout?

Er zijn twee niveaus. De eerste vraag is: waarom komen deze vrouwen - de meeste alleenstaande ouders zijn vrouwen - nauwelijks uit Hartz IV? De tweede vraag moet zijn: hoe doen deze vrouwen in het systeem? Hoe worden ze daar behandeld?

Waarom maken deze vrouwen het zo moeilijk met Hartz IV?

Het wetpakket is gemaakt voor mannen. De wetgever - en ook de werknemers in de arbeidsbureaus - vertrekken van een traditionele familiefoto: vader werkt, mama blijft thuis.

Wat betekent dat in concrete termen?

Als de kinderen jonger zijn dan drie, hebben alleenstaande ouders meestal geen echte keuzevrijheid. Of het arbeidsbureau de kosten van zorg dekt, is een discretionaire beslissing. Na deze drie jaar zouden de vrouwen geschikt moeten worden gemaakt voor de arbeidsmarkt, zodat de re-entry slaagt. Maar sinds de introductie van Hartz IV zijn er aanzienlijk minder trainingsmaatregelen. En dan, als het gaat om de zorg voor kinderen, is Duitsland nog steeds een ontwikkelingsland; Hier gaat het traditionele familieportret verder. Het is nog steeds moeilijk om een kinderopvangplaats te vinden. Als u er een heeft, komen de openingstijden van de kinderopvang, school en buitenschoolse uren niet overeen met de werktijden van de volwassenen.

Betere zorgopties zijn de oplossing?

Ze zouden een belangrijke stap zijn, maar ze zijn niet genoeg op zichzelf. Het motto van Hartz IV is: Hij die werkt, kan en moet! - focus op het werk. Zo zijn de redelijkheidscriteria aangescherpt: zelfs lange reizen zijn nu in orde. Dit zijn de twee niveaus die ik heb genoemd: alleenstaande ouders kunnen dit vaak niet betalen. Ze leggen echter een enorme druk op hen: als een baan niet wordt geaccepteerd, omdat de fulltime baan nog twee uur kan duren, worden ze bedreigd door de vermindering van de voordelen.

Wat zou er moeten veranderen?

Allereerst het aantal voordelen. Daar hebben we nog niet over gesproken. De Hartz IV-tarieven zijn te laag. Je verhongert niet van de honger, maar als een gezin kun je niet deelnemen aan het sociale leven. Naar de dierentuin gaan, bijvoorbeeld naar het circus of naar het theater met de kinderen, is niet mogelijk. Dan moet de druk stoppen. Iedereen die kinderen heeft, weet hoe hard en uitputtend gezinswerk kan zijn. Temeer als je alleen verantwoordelijk bent voor alles. En deze vrouwen, die zoveel doen, staan onder grote druk onder grote druk? Beter zouden concepten zijn die op hen zijn afgestemd.