Berucht, gevoelig, krachtig

Een kort moment alleen: zelfs voordat de gedachte in het hoofd is aangekomen, heeft de maag zich in de breedte ontwikkeld. De darmen, die overigens goed zijn in de buikholte, zijn plotseling woedend. De vis in de vitrine ziet er echt niet lekker uit. Een oog hangt scheef en glazig in zijn grot, wat de eetlust duidelijk vertraagt. Vandaag misschien alleen salade ... Niet alleen als het gaat om eten, de maag is sneller dan het hoofd. Zelfs bij beursdeals, partnerkeuze en in crisissituaties is het ons lichaamscentrum, dat volgens veel studies betere beslissingen neemt. Als het hoofd wordt ingeschakeld, beginnen we te denken, komen we vaak weifelend: in dit dure restaurant moet de vis toch vers zijn?

buikgevoel

De oude Grieken wisten al dat wijsheid niet achter hun voorhoofd zit: Zeus slikte zijn zwangere vrouw Metis in, die in een vlieg was veranderd, omdat hem slechte dingen over haar ongeboren kind waren verteld. Vanaf dat moment moest de godin van de wijsheid uit zijn onderbuik profeteren. Haar gemeenschappelijke dochter Athena werd hoe dan ook geboren; ze werd uiteindelijk als "hoofd-geboren" geboren toen de vuurgod het hoofd van Hephaestus Zeus splitste. Tot op de dag van vandaag zijn we verdeeld in buikgevoel en rationeel denken, twee kanten die elkaar vaak tegenspreken. Maar het is nog maar twintig jaar geleden dat we weten dat spontane acties 'uit de darm' niet eenvoudigweg chaotisch zijn, maar hun eigen logica hebben, een abdominale logica. Het "abdominale brein", zoals gedoopt door de anatoom en celbioloog aan de Columbia University, Michael Gershon, omringt ons in 1996. Rond het acht meter lange grootste orgaan van ons lichaam omspant zijn eigen neurale netwerk met meer dan 100 miljoen neuronen. Hoewel het via neurale paden belangrijke verbindingen heeft met de hersenen, maken de meeste beslissingen het zelfvoorzienend: of stoffen in de pap in de darm ongewenst zijn, of het sneller of langzamer moet bewegen, of dat de hersenen moeten worden misselijk, en de rest van het voedsel snellend in de andere richting, naar buiten, getransporteerd. "Het hoofd en de maag zijn goed genetwerkt", zegt gastro-intestinale specialist Jost Langhorst van het Universitair Ziekenhuis van Essen. "Maar de darm van de darm is veel meer verbonden met de hersenen dan andersom, dus het is vaak het laatste woord als het gaat om het nemen van beslissingen."

buikhersenen

"Eerst was de darm", zou het verhaal van ontwikkeling kunnen zijn. Al lang voordat het brein goed was gedifferentieerd, nam het spijsverteringsstelsel alle belangrijke beslissingen. In kwallen is dit nog steeds heel gemakkelijk te begrijpen: ze bestaan uit slechts twee huiden rond een holte. De binnenband is verantwoordelijk voor het eten en verlaten, de buitenste huid regelt de beweging en neemt zintuiglijke stimuli waar. Bij de mens scheidt het zenuwweefsel zich van het hoofd en de maag: tijdens de embryonale ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel wordt een deel van de zogenaamde neurale top omringd door het hoofd, terwijl de andere naar de buik migreert tijdens de vele stadia van celdeling. Als een verband tussen de twee gerelateerde celstructuren, ontwikkelt zich de nervus vagus, het parasympatische zenuwstelsel. Hij maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel. Over hem belangrijke informatie, maar niet alles. "Hersenen zijn er om controle uit te oefenen," zegt Jackie D. Wood, een fysioloog aan de Ohio State University. "Wat de darmen betreft, is het logisch dat de vele noodzakelijke instructies ter plaatse worden gegeven en niet via ingewikkelde lijnen naar het hoofd en terug hoeven te worden gestuurd."

abdominale werk

In het immuunsysteem bijvoorbeeld: "De darm is ons grootste en belangrijkste contactorgaan voor de buitenwereld", benadrukt Jost Langhorst. "Dat is de reden waarom 70 procent van onze immuuncellen daar zit, dus je moet zelf beslissen wie een vriend is en wie een vijand is." Meer dan 400 vierkante meter darmslijmvlies - een gebied dat 200 keer groter is dan onze huid - verwerkt de voedingsstoffen voor ons metabolisme. Dit is een gigantische taak, want in de loop van een gemiddelde levensduur passeren ongeveer 30 ton vaste stoffen en meer dan 50.000 liter vloeibare stoffen ons lichaam. Het abdominale brein controleert alle stoffen op fitheid, controleert of ze bekende ziekteverwekkers bevatten, regelt de contracties van de darmspier en zorgt ervoor dat de noodzakelijke spijsverteringsenzymen vrijkomen. Net als de hersenen in het hoofd, is de darm niet volledig ontwikkeld bij de geboorte, maar blijft zich ontwikkelen - leren door te doen. De verschillende soorten op onze planeet hebben bijvoorbeeld heel verschillende spijsverteringssystemen die passen bij hun respectieve leefgebieden: die van regenwormen, bijvoorbeeld, die de grond transformeren in vruchtbare humus; die van konijnen die hun eigen uitwerpselen eten om er eiwitten uit te halen; of de vier magen van de koe, die onverteerbaar groen voer omzetten in melk voor andere levende wezens. Een zeer belangrijke aanpassing van mensen aan hun omgeving is de gewenning aan koemelk. Zevenduizend jaar geleden konden de eerste inheemse volkeren die in de zuidelijke Oeral leven, dierlijke melk verdragen en zo in staat zijn om aan hun eiwitbehoeften te voldoen, zelfs in kale, kouder weer.In Azië of Afrika, waar de veehouderij traditioneel geen dominante rol heeft gespeeld omdat er altijd voldoende planten zijn geweest, zijn de meeste mensen minder geneigd om melk te verdragen Het enzym voor melkvertering, lactase, verdwijnt niet nadat de baby van het lichaam is gespeend geproduceerd. Ook kan 15 procent van alle Duitsers lactose (lactose) niet afbreken en daarom reageren met een opgeblazen gevoel, krampen en soms met diarree.

abdominale defensie

Diarree is een afweermechanisme van de darm dat het zelfstandig initieert wanneer we het onwillekeurig confronteren met ziekteverwekkers, besmette sla in de tropen of zabaglione uit oude eieren eten. In elk van de ongeveer vier miljoen kleine uitsteeksels in de dunne darm, de villi, zit een lymfevat: samen met de appendix, lymfeklieren en beenmerg vormt dit lymfatische darmweefsel het immuunsysteem van ons lichaam. Het bevat een groot aantal witte bloedcellen die, afhankelijk van hun taak, ziekteverwekkers identificeren, ze chemisch markeren of zelfs vernietigen. De B-lymfocyten, die functioneren als "geheugencellen" in het complexe immuunsysteem en de herinnering aan bepaalde verontreinigende stoffen in ons lichaam levend houden, zitten in ontelbare lymfeknopen in de darm, de zogenaamde Peyers plaques. Maar hoe herkent het immuunsysteem welke stof het lichaam voedt en wat het schaadt? Tenslotte is vreemd eiwit evenzeer in voedsel als in mogelijke pathogenen. Herbert George Wells (1866-1946), de prominente Amerikaanse schrijver en futurist ("War of the Worlds"), was ook een wetenschapper. Hij ontdekte dat vreemde eiwitten die door dieren in de bloedbaan werden geïnjecteerd hen met een schok doodden. Toen ze echter voor het eerst door elkaar werden gegeten, keurden ze later infusies zonder schade goed: het immuunsysteem had de darm geleerd om het eiwit te verdragen.

koliek

De darm reageert op emoties die net zo gevoelig zijn als het hart.

De psyche speelt een cruciale rol in dit complexe samenspel. Angst kan buikkrampen teweegbrengen, ongemak kan verstoppen. Neurogastroenterology onderzoekt waarom het maag-darmkanaal zo gevoelig reageert op emoties - 'zo gevoelig als het hart', zegt Sigrid Elsenbruch, een medisch psycholoog die gespecialiseerd is in het darmkanaal aan de Universiteit van Essen. Dit komt door het feit dat boven het ene neurale netwerk, dat de gehele darm omvat en dat verantwoordelijk is voor de beweging, spierspanning en contractie (Auerbach's plexus), er een tweede laag net onder het slijmvlies is. Deze zogenaamde Meissner-plexus regelt de afscheiding van veel hormonen en boodschappers: bijna alle stoffen die controlefuncties in de hersenen uitoefenen, worden ook aangetroffen in het zenuwweefsel van de darm. Serotonine, bijvoorbeeld, een belangrijke mediator van emoties, wordt zelfs voor 90 procent gevormd in de darm. Maar ook grote delen van het beloningshormoon dopamine en veel endogene opiaten worden in de maag gevormd. "Dat is de reden waarom sommige darmaandoeningen positief kunnen worden beïnvloed door antidepressiva", legt Sigrid Elsenbruch uit. "Bijvoorbeeld het prikkelbare darm syndroom, dat erg wordt bepaald door de psyche." Van die patiënten die klagen over chronische buikkrampen, plotselinge aandrang, chronische obstipatie of diarree, zonder duidelijke organische oorzaak, heeft 40 procent een angststoornis of een depressieve ziekte.

buik geheugen

Dus onthoudt de maag andere dingen dan eiwitmoleculen? Wat maakt de "vlinders" fladderen wanneer ze verliefd zijn, of verandert de maag voor "woede in de maag"? "Veel van deze relaties zijn nog niet duidelijk", zegt de psycholoog. Maar in dierstudies blijkt dat de darmpassage van katten verandert wanneer een hond naar haar gromt. En wanneer een jonge ratten in een studie van hun moeder werden gescheiden, veranderde dit hun darmslijmvlies zo ernstig dat pathogenen niet langer werden belet de bloedbaan te betreden. De immuunreacties, die angst, dreiging en afkeer veroorzaken, onthoudt het lichaam met het gebruik van de darmen. Defensie- en stresspatronen worden vroegtijdig beïnvloed, sommige zelfs al voor de geboorte. De darm rijpt alleen als de hersenen in de eerste drie jaar van het leven en verzamelt zijn 'ervaringen'. Mensen die zijn blootgesteld aan sterke emoties en stress als baby's of peuters zijn daarom meer vatbaar voor stress gedurende hun hele leven. Yoga of meditatie beïnvloedt het onbewuste zenuwstelsel en kan de overmatige reacties temperen. Amerikaanse artsen van de State University of Pennsylvania proberen daarom de buik te "herprogrammeren" met speciale biofeedback. Vissen of niet vissen? Hoofd of maag? Intuïtieve sympathieën of antipathieën stijgen in fracties van seconden uit het midden van het lichaam. Ze voeden zich met zintuiglijke indrukken, sensaties, onbewuste ervaringen en diffuse herinneringen, en ze zitten in de darm. Tenslotte is al het leven gerelateerd aan de centrale vraag of we voldoende gevoed zijn - met voedsel, liefde en geluk. Onderzoekers van de Universiteit van Texas proberen deze 'zachte vaardigheden' van de buik leesbaar te maken in één apparaat, een 'electro-enterogram' (EGG).De spanningstoestanden van het spijsverteringsorgaan, betrouwbaarder dan de hartslag, moeten uitwijzen of iemand de waarheid spreekt of niet. Er zijn nog veel tests te doen. Maar de psychologen zijn ervan overtuigd: de buik liegt niet!

Belly Care: Gezondheid voor je darm

Als een "walgelijk onderwerp" krijgt de darm vaak niet de aandacht die het verdient. Je kunt veel doen om hem te beschermen, om hem vitaal en efficiënt te houden.

Regelmaat bij eten en verwijderen

Dit helpt het darmkanaal zijn functies als voedselgebruiker en immuno-politieagent beter te vervullen. Een hoog percentage vezels is niet alleen gezond vanwege de bioactieve plantenstoffen, maar voedt ook de darmflora: biljarten van bacteriën als onderlaag in de darm ondersteunen de spijsvertering. Zachte maagmassages (altijd met de klok mee!) Verzacht de zenuwen. Gunstig voor de darm zijn hooibloemzakjes: verwarmd over stoom en ongeveer 20 minuten op de maag liggen, totdat de warmte is verdwenen.

Gebruik laxeermiddel zo zorgvuldig mogelijk

80 procent, een onderzoek van het Robert Koch Instituut, irriteren het slijmvlies van de darm. Thee uit bladeren van de senna-plant (Cassia-senna) stimuleert bijvoorbeeld de samentrekking van de darmspieren door deze stimulus. Dergelijke remedies moeten worden genomen in het geval van constipatie (minder dan driemaal per week stoelgang) alleen in geval van nood en slechts voor een korte periode van tijd. De beste zijn zwelmiddelen die de stoelgang verzachten maar niet door het lichaam worden opgenomen. Een geheime tip: psyllium kaf! Dronken van voldoende vloeistof, ze zwellen tot 20 keer hun volume en maken "druk". Enemas mag alleen worden gebruikt in de context van medisch gecontroleerd vasten. Ze kunnen de darmflora veranderen en belangrijke voedingsstoffen wegspoelen. De in de VS ontstane "Colon Hydro-Therapy", een mechanische darmspoeling, wordt daarom door de meeste gastro-enterologen zeer kritisch bekeken. Natuurlijke probiotica uit zuurkool, kefir (beide onbehandeld), kombucha of brooddrank versterken de 'goede' bacteriën in de darm. Probiotische producten met speciaal gefokte stammen (bijv. Lactobacillus casei Shirota) moeten echter regelmatig worden geconsumeerd om een permanente kolonisatie met deze bacteriën te bereiken.

colonkanker screening

Dikkedarmkanker screening is een zeer veilige en succesvolle methode, vooral als een colonoscopie (spiegeling) plaatsvindt. De procedure die de zorgverzekeraars vanaf de leeftijd van 50 jaar betalen, is poliklinisch mogelijk, veilig en minder belastend. Op verzoek kan het worden uitgevoerd onder algemene anesthesie. De arts kan onmiddellijk poliepen verwijderen, die later kunnen degenereren. Tests op verborgen bloed in de ontlasting, zoals bijvoorbeeld aangeboden door de gynaecoloog, hebben niet dezelfde betekenis. Iedereen met patiënten met dikkedarmkanker in de familie zou een weerspiegeling moeten hebben, omdat genetische factoren een rol kunnen spelen. Met tijdige diagnose is darmkanker heel goed geneesbaar! Meer informatie op www.darmkrebs.de.