Moet jij altijd de focus zijn?
Ben je al weer in het centrum?
Het feest loopt ten einde. In de keuken zit Julia in het midden van een groep gasten en vertelt over haar vakantie. Niet dat Ibiza bijzonder opwindend was. Maar Julia houdt van praten. Een avond die niet veel aandacht aan je besteedt, is een verloren avond. Niettemin zal ze zich later afvragen waarom het haar in de schijnwerpers plaatst. Waarom babbelde en babbelde ze niet gewoon in vrede met haar oude vriend Mario, die ze in zo lange tijd niet heeft gezien? Op zich is het niet erg om graag het middelpunt van de aandacht te zijn. Maar als je jezelf zelfs tegen vrienden moet profileren, ben je snel depressief als de herkenning ontbreekt. En: "Iedereen die voortdurend een show trekt, is afleren om zich echt te openen, en relaties en vriendschappen worden moeilijker", legt de in Stuttgart gevestigde psycholoog Christof Schuster uit. Altijd de hoofdrol willen spelen, altijd op zoek naar aandacht - "sommigen willen hun ego op deze manier oppoetsen", zegt de expert. "Maar zo'n zelfexpressie kan grote stress veroorzaken, vooral als een van de persoonlijkheidsstructuren eerder het gereserveerde type is, maar dit patroon is gewend geraakt."
Van onzekerheid, naar voren vluchten
In het Frans worden mensen die altijd het middelpunt van aandacht willen zijn "Mastuvu" (in het Engels: "Heb je me gezien?"). Deze mensen geloven dat eigenwaarde afhangt van of ze goed aankomen en hoe ze het doen in vergelijking met anderen. Overdreven egoïsme is daarom vaak vergelijkbaar met het schijnbare tegenovergestelde, verlegenheid. Het gevoel van hun gebrek aan zelfvertrouwen wordt opgevangen door "schijnwerpers verslaafd" die voorwaarts vluchten. "In zijn meest uitgesproken vorm leidt dit gedrag tot het klinische beeld van de zogenaamde histrionische persoonlijkheidsstoornis", zegt Schuster. Degenen die er last van hebben neigen naar een theatrale, aangetaste zelfexpressie en eisen in extreme gevallen, zelfs bij zelfmoordpogingen, het respect van hun medemensen. Om zeker te zijn, een dergelijke storing is vrij zeldzaam, maar bepaalde kenmerken zijn ook aangetoond in minder ernstige gevallen: bijvoorbeeld mensen die het eerst op elke conferentie spreken omdat ze bewonderd willen worden door de anderen.
Stilte, zelfs als je iets te zeggen had
Iedereen die dergelijk gedrag ontdekt en lijdt, moet duidelijk maken dat de eigen waarde niet afhangt van het oordeel van andere mensen. "Je kunt de beslissing nemen om jezelf te accepteren als een persoon die onafhankelijk is van de feedback van anderen - en je kalmeert," zegt de psycholoog. Een goede oefening is om je soms bewust terug te trekken. Zwijgen over een grote ronde, hoewel je goed thuis bent in het gespreksonderwerp. Schuster: "Alleen, door er een spel van te maken, krijg je weer een beetje soevereiniteit en zit je niet meer zo verstrikt in zijn oude gedragspatroon."
