"Oh shit, we zijn te laat!"

Anja Wolz

We bereiken Anja Wolz in haar kantoor in Kailahun, een klein stadje in het oosten van Sierra Leone met 20.000 inwoners. De verbinding is een beetje roestig. Maar Wolz, 44 jaar oud, lijkt dat niet erg te vinden, dat weet ze al. De voormalige verpleegster uit Würzburg werkte al over de hele wereld voor "Artsen Zonder Grenzen": in Haïti, in Libië of Somalië. Wolz is in een goed humeur, lacht veel. Van tijd tot tijd sprenkelt ze wat Engelse woorden in haar antwoorden omdat ze niet met de Duitse komt.

ChroniquesDuVasteMonde: Mevrouw Wolz, u bent zes weken in Sierra Leone geweest. Kun je je nog herinneren hoe het was toen je aankwam?

Anja Wolz: Ja. Toen ik in Kailahun aankwam, reed ik eerst naar onze meldkamer en sprak met familieleden. Een man vertelde me dat zijn vrouw en kind waren gestorven aan Ebola. En ik stond daar gewoon en dacht: "Oh shit, we zijn te laat!"

Heb je jezelf de schuld gegeven?

Nee, geen schuld. We doen wat we kunnen, maar we hebben te weinig werknemers. We hebben het over een regio met 470.000 inwoners. Op dit moment vinden vier noodteams nieuwe patiënten voor ons. Vier teams - het is frustrerend! Als we 100 Ebola-experts hadden, zouden we snel zijn geweest, dan zouden er minder mensen zijn gestorven. We rennen na de uitbraak.

Hoe wil je het inhalen?

Het belangrijkste is om mensen te informeren. Er is veel onwetendheid. Toen ik aankwam, vormden we een werkgroep met functionarissen van het Ministerie van Volksgezondheid, dorpsoudsten en religieuze leiders. Iedereen dacht dat ze wisten wat Ebola was. Maar toen kwamen er veel vragen op: wordt Ebola door apen overgedragen? Van muggen? Kan ik in een rivier zwemmen waar een ebolapatiënt zwom? En, en, en ...

En hoe leg je de onwetende uit wat Ebola is?

We zeggen niet dat Ebola dodelijk is. Dat zou alleen paniek veroorzaken. We zeggen dat ebola zeer besmettelijk is en wordt overgedragen via lichaamsvloeistoffen. Er wordt altijd gezegd dat je Ebola niet kunt behandelen. Ja, dat klopt. Maar we kunnen de symptomen behandelen. We kunnen levens redden als de patiënten op tijd bij ons zijn.

Anja Wolz werkt bij het behandelingscentrum in Sierra Leone door Doctors Without Borders

Hoeveel mensen heb je sinds je aankomst behandeld?

Ons behandelcentrum is vier weken open geweest. 130 patiënten met verdenking op Ebola zijn sindsdien bij ons gekomen. 98 van hen testten positief en tot gisteren stierven 57 van hen.

130 patiënten, dat is niet veel. Waarom komen zo weinig patiënten naar je toe?

Veel mensen zijn bang. Sommigen denken dat we de hoofden van patiënten uitschakelen. Dat we ze vergiftigen met het chloor dat we gebruiken voor desinfectie. In sommige dorpen is het gebeurd dat patiënten zich verstoppen en ambulances met stenen worden gegooid. Er zijn veel geruchten.

Kun je deze angst begrijpen?

Ja. Je moet je voorstellen dat de dorpen soms erg geïsoleerd zijn. In het begin werd er gezegd dat ebola werd overgedragen door een slang. Gewoon omdat een slang uit de zak van een vrouw die aan ebola was gestorven, was gekropen. En dan moet je daar in gaan. We zeggen niet: dat is onzin!

Maar?

We proberen het vertrouwen van de bevolking te winnen. Daarom sturen we eerst lokaal personeel naar de dorpen die hun taal spreken.

Is dit je moeilijkste opdracht tot nu toe?

Ja. In maart en april was ik al in Guinee. In die tijd had ik gehoopt dat we de uitbraak zouden kunnen beheersen. Maar ik had het mis. Het is de ergste Ebola-weddenschap die ik ooit heb gemaakt.

Kun je wennen aan het lijden?

Nee, nooit. Ik ken de families, ik zie ze sterven. Kinderen. Zwangere vrouwen. Dat weegt veel.

Hoe pak je dat aan?

Ik heb mijn barrière. Natuurlijk groeien de patiënten naar mijn hart; maar ik ga niet naar huis en huil. Ik ben bedroefd, ja, en soms, wanneer we iemand verloren hebben, roep ik ook tegen mijn collega's: hoe kan dit mogelijk zijn ?! Maar: ik weet het zeker, we hebben alles gedaan. Er zijn ook leuke momenten.

Welke?

Drie dagen geleden hebben we een klein meisje vrijgelaten, het lachte, het was gezond. Dat geeft je kracht terug. Of wanneer mensen naar je toekomen en je bedanken. Zonder ons zou het sterftecijfer niet 60 procent zijn. Maar met 90 procent.

Ben je bang om geïnfecteerd te raken?

Nee. Ik zeg altijd tegen onze medewerkers: "Als je bang bent, zit je op de verkeerde plek."

Dat klinkt heel duidelijk.

Ik weet het, ik weet het. Het spijt me! Maar ik heb er lang over nagedacht. Ik werk nu elf jaar voor "Artsen Zonder Grenzen".En ik weet dat wanneer ik bang ben, er fouten met me gebeuren.

Heb je ooit een fout gehad?

Ja. Toen het mij overkwam, trok ik mijn beschermende pak aan en vergat mijn bril. Maar ik kreeg niet eens twee meter. Omdat we altijd in paren gaan. "Buddy-systeem" noemen we het: "Ik zorg voor je, je let op mij, ik geef mijn leven in jouw handen."

Over wie heb je het?

Met mijn vader aan de telefoon. En er is een psycholoog, Doctors Without Borders, die ik de klok rond kan bellen.

Wanneer heb je voor het laatst de psycholoog gebeld?

Toen ik in mei terugkwam uit Guinee.

En wat heb je hem verteld?

Het ging allemaal om frustratie. De gedachte dat je niet genoeg doet, ook al werk je 15, 16 uur per dag.

Wat merk je wanneer je je innerlijke barrière bent overgestoken?

Als ik voel: ik kan nu geen beslissingen nemen. Wanneer ik te emotioneel word. Als ik moe word. Dan zeg ik: ik kan nog twee of drie dagen blijven. Maar zoek alsjeblieft iemand die kan komen.

Ben je nu moe?

Nee, nog niet. Mijn inzet duurt nog twee weken. Dan rij ik naar Würzburg en heb drie weken vakantie. Ik houd van Würzburg. Er verandert niets. Alles blijft hetzelfde.

En daarna?

Daarna zou ik graag nog een keer terugkomen. Ik denk dat we hier nog minstens drie of vier maanden blijven tot we Ebola bevatten. Voordat we onze missie voltooien, moeten we de laatste patiënt behandeld hebben.