Wie krijgt de voogdij?

De meest bittere echtscheidingsprocessen woeden meestal niet over geld of onroerend goed, maar over de vraag: wie krijgt de kinderen? Het zijn de voogdijgeschillen waarin ouders het hardst worstelen. "Het geschil over de voogdij is vaak een strijd om emotionele steun", zegt de psycholoog en jurist Annegret Wiese in München. Verliezers zijn vaak de kinderen.

Gemeenschappelijke voogdij

De wet gaat ervan uit dat kinderen beide ouders nodig hebben. Daarom schrijft het in de regel gezamenlijke hechtenis voor. Zelfs als ze niet meer samenleven - de ouders moeten samen de belangrijkste beslissingen nemen in het leven van hun kind: op welke school is het aanwezig? Moet het gaan om communie of bevestiging? Als een medische procedure noodzakelijk is - waar en door welke arts moet het worden geopereerd?

Maar niet voor elke vraag die betrekking heeft op het kind, moeten de ouders communiceren. Degene met wie het kind leeft, beslist in de context van de zogeheten dagelijkse zorg alleen over minder belangrijke dingen. Dit omvat bijvoorbeeld met welke vrienden het kind mag ontmoeten, of het nu in een sportclub is of een instrument leert.

Wanneer de ouders voortdurend ruzie maken

Alleen wanneer de ouders zo verdeeld zijn dat ze niet langer redelijkerwijs met elkaar kunnen communiceren, geven de rechters de voogdij over aan één ouder alleen. Dit is nog steeds mogelijk als in het echtscheidingsproces de gezamenlijke voogdijschap aanvankelijk werd gehandhaafd, maar later blijkt dat de ouders geen overeenstemming kunnen bereiken over de belangrijke kwesties.

Want als vader en moeder verdeeld zijn over een voogdijzaak, heeft de rechter het laatste woord. Elke vraag die op zijn of haar tafel terechtkomt, is een aanwijzing dat de gemeenschappelijke bezorgdheid in dit geval geen steek houdt. De rechtbank kan dus de beslissing over de gemeenschappelijke zorg annuleren en de voogdij aan een ouder verlenen. Als u de voogdij over uw kind wilt hebben, moet u dit aanvragen in het scheidingsproces. Dit gebeurt vaak in wraak, constateerde Annegret Wiese: "Ik heb in het bijzonder flagrante gevallen gezien, als het de vrouw was die de man verliet." Zelfs mannen die nog nooit op een ouderschapsavond zijn geweest en de vriendjes van de kinderen niet kennen, zouden dan fel worstelen om de moeder uit te sluiten van ouderlijke hechtenis.

Daarna beslissen rechters

Bij het bepalen van de ouder waarin het kind het best geplaatst is, hanteren de juryleden drie principes:

- continuïteit: Waar woonde het kind tot nu toe? Waar ging het naar school, waar zijn zijn vrienden?

- binding: Op welke ouder heeft het kind een nauwere relatie?

- promotie: Met wie heeft het kind de beste kansen om zich te ontwikkelen? Wie is beter geschikt om het kind te onderwijzen?

Als de ouders ruzie maken over deze vragen, kunnen de rechters getuigen horen, zoals opvoeders, leraren of buren. Zelfs het kind mag inspraak hebben. Als het ouder is dan 14, kan de rechtbank geen beslissing nemen tegen zijn wil. Voor kleinere kinderen is het vaak moeilijk om erachter te komen wat ze echt willen. In de regel zijn daarom het Bureau Jeugdzorg en vaak een deskundige betrokken om hen te raadplegen. "Als het kind plotseling en radicaal aan de kant van een partner slaat, is dat een indicatie dat zijn wil wordt bepaald door anderen", zegt Annegret Wiese. Het kind heeft het gevoel dat het de zogenaamd zwakkere ouder moet beschermen en daarom niet langer van de ander moet houden.

Dat kan je doen

Als u zich zorgen maakt over de voogdij, moet u uw kinderen tijdens de scheidingsfase bij u houden. "Trek niet zomaar naar buiten zonder je kinderen!" beveelt advocaat Wiese aan. Anders bereik je de feiten ten gunste van de andere ouder: als de kinderen bij hun vader thuis blijven, spreekt het continuïteitsbeginsel voor hem als hun verzorger - een belangrijk argument in het hoederecht.

Als een ex-partner tijdens het proces van hechtenis de ander van de zorg wil beroven, worden de kwaliteiten van ouders vaak in vraag gesteld. Dan portretteren mannen ineens de vrouw die jarenlang op haar kind heeft gestaan als een slechte moeder: een dag waarop het kind naar school ging zonder lunchpauzes, is een aanwijzing voor onvoorzichtigheid, een zin als "Ik kan het niet" bewijs van een zelfmoordneiging. "Als dat gebeurt, zal de moeder in de defensierol worden geduwd", zegt Annegret Wiese. Het moet gerechtvaardigd zijn - de aanvaller hoeft aan de andere kant zelfs niet te bewijzen dat hij beter is in het vervullen van de opvoedingsrol.

Om te voorkomen dat het voogdijconflict een moddergevecht wordt, adviseert Wiese: "Neem geen agitator in dienst als advocaat! Alleen als u niet reageert op beschuldigingen met boos tegenwerpingen, kunt u het proces weer op een feitelijk niveau brengen."

Is voogdij nog zo controversieel - Annegret Wiese ervaart regelmatig in haar praktijk dat veel dingen in het dagelijks leven nog steeds heel anders zijn. Vaders die bijzonder betrokken zijn op het werk en die de kinderen tijdens de huwelijksaankondiging grotendeels aan de partner hebben toevertrouwd dat het heel moeilijk kan zijn om de behoeften van de kinderen te verzoenen met hun eigen leven. Het dagelijks leven met kinderen - ook al is het van henzelf - ze moeten vaak eerst leren. Sommige vaders die eerder met succes hebben gevochten voor voogdij, trekken zich daarom geleidelijk terug en laten de moeder in het dagelijks leven voor het kind zorgen.

Wat mag de stiefvader doen?

De nieuwe partner van een moeder kan de voogdij over zijn stiefkinderen niet krijgen. Hij kan echter voor bepaalde situaties een volmacht krijgen - bijvoorbeeld om met de leerkrachten te praten over de cijfers van het kind op de ouderendag. Maar als de geboortevader van het kind tegenspreekt, mag de stiefvader dit recht niet uitoefenen.

omgangsregeling

Ongeacht de voogdij heeft elke ouder een recht op toegang met zijn kinderen: ze mogen ze naar hun eigen huis uitnodigen en tijd met hen doorbrengen zonder de andere ouder. Het recht op toegang is niet alleen een recht van de ouders, maar ook van het kind. Dit betekent dat een kind in principe kan vragen om zijn vader of moeder te zien. Het is nog steeds moeilijk om bezoekers aan te klagen.Als een ouder weigert het kind te zien, bijvoorbeeld omdat hij een nieuw gezin is begonnen en niets met zijn oude familie te maken wil hebben, zullen de rechtbanken hem niet dwingen dit te doen. Door de advocaten te verwerpen, te argumenteren, zou anders het welzijn van het kind in gevaar zijn.

In het algemeen bepaalt het recht op toegang dat het kind bij één ouder woont en de ander om het andere weekend en voor de helft van zijn schoolvakanties. Als de ouders in dezelfde stad wonen, worden bezoeken aan de week vaak geregeld. Deze moeten ook worden gevolgd, adviseert Annegret Wiese: "Op enkele uitzonderingen na moeten kinderen contact hebben met beide ouders."

Het boek werd uitgegeven door Annegret Wiese: "The Divorce: A Legal and Psychological Guide for Women" (Humboldt Verlag, samen met Otfried Dahme).