Waarom we houden van hoe we liefhebben
ChroniquesDuVasteMonde: Liefdespartners worden sneller en vaker van elkaar gescheiden, in de hoop dat ze 'de juiste' ergens anders kunnen vinden. Waarom houden we daar van? Wat zijn de gevolgen van deze inflatie van liefdespogingen?
Jürg Willi: Het maakt liefdesrelaties breekbaar en oppervlakkig. Ik observeer een nieuw fenomeen: de echtscheidingsbeslissing wordt genomen omdat iemand zegt: "Ik wil mijn tijd niet verspillen met jou, laten we het afmaken, dan kan ik meteen een nieuwe partner zoeken." Een verdieping van de discussie met de andere wordt vermeden. Steeds weer verbaas ik me erover hoe koppig, ondanks al het slechte nieuws, zelfs kritische en goed opgeleide mannen en vrouwen denken dat liefde en blijvend geluk nauw met elkaar verbonden zijn.
ChroniquesDuVasteMonde: Zijn mensen niet bang om alleen te zijn?
Willi: Ja, ja, maar in tegenstelling tot vroeger biedt het internet van vandaag een ronduit absurd aanbod van potentiële nieuwe contacten, en je blijft achter met de illusie dat je niet echt alleen bent. Er zijn mensen die met honderd partners chatten en dan is het eerste telefoontje voldoende om een einde te maken. Dit type "datering" dreigt een medicijn te worden waarvan de dosering constant moet worden verhoogd. Dit leidt tot misbruik van natuurlijke verlangens.
ChroniquesDuVasteMonde: Wat bedoel je?
Willi: Het verlangen komt voort uit een gebrek: de mens is niet genoeg. Naar mijn mening is het nodig om lang te lijden en verlangen naar een scheiding, omdat een nieuwe relatie wordt opgebouwd in de verbeelding en het verlangen. Je moet de poentenielle-bereidheid tot liefhebben opnieuw verrijken om überhaupt in staat te zijn weer lief te hebben. Maar net na een pauze voel je dit gebrek als bijzonder schrijnend. De eerste is in eerste instantie als geamputeerd. Met de ex-partner van een langdurige relatie, deelde niet alleen een gemeenschappelijke geschiedenis, het bouwen van bestaan en familie, een wereld als woning, maar ook een gemeenschappelijke denkwereld, een gedeelde herinnering. Men is gewend om de beoordeling van de partner te horen van allerlei soorten ervaringen, zijn troost of tegenspraak. Vanuit deze wereld is het noodzakelijk om te dissociëren en om op jezelf te staan. Dit kan lang duren. Velen kunnen het niet uitstaan en onmiddellijk opnieuw verbinden om het gat te vullen. Er zijn vaak totale miskramen.
ChroniquesDuVasteMonde: Waarom worden we door de jaren heen niet volwassener en beter als geliefde, net als een goede wijn?
Willi: Sommige mensen slagen. Een liefdesrelatie is de meest intense persoonlijke uitdaging. Veel ontwijken het. Het wordt vaak over het hoofd gezien als een geweldige kans voor persoonlijke ontwikkeling. Velen gaan uit van een relatie die zeer gewond is en zeggen nooit meer. Dit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
ChroniquesDuVasteMonde: Is de houding "Nooit meer!" niet puur doel pessimisme - in de hoop dat het leven het tegenovergestelde bewijst?
Willi: Hoe dan ook, een dergelijke houding is zeer ambivalent. Er zijn vrouwen die vanaf nu hun onafhankelijkheid benadrukken, volgens het motto: ik heb geen man nodig - en tegelijkertijd zijn ze harteloos. Anderen willen op hun beurt een nieuwe partner heel snel, laten geen middel onbeproefd, van blind date naar het internet, gaan heel snel naar bed met iemand en zijn altijd teleurgesteld. Voor vrouwen die na de leeftijd van 36 kinderen willen krijgen, is er soms een echte paniek.
ChroniquesDuVasteMonde: Maar waarom heeft deze collectieve ongebreidelde liefde-wil van miljoenen mensen duidelijk zo weinig goede vruchten?
Willi: Misschien horen we meer over het falen van relaties dan over hun succes. Overigens beschouwt 80 tot 90 procent van de getrouwde mensen in studies zichzelf als gelukkig. Na een gebroken liefde echter, worden velen egocentrisch - daarom gaat het vaak verkeerd. U probeert aan de veilige kant te blijven, en alleen met reserveringen. Met het basisidee: ik ben op zoek naar een partner die ik onder controle heb. Maar dergelijke hagen eisen meestal hun tol.
ChroniquesDuVasteMonde: in welke mate?
Willi: Stel dat een vrouw in het eerste huwelijk een grote economische afhankelijkheid ervaart, door de hele emancipatiemolen gaat en vervolgens een relatie aangaat met een duidelijk inferieure man, zich ervan bewust dat ze deze keer geld en huisvesting onder controle houdt. En al het oude verhaal herhaalt zich met het tegenovergestelde teken. De gecontroleerde partner ontsnapt en komt stiekem tussenbeide met een andere vrouw om te bevestigen. Natuurlijk kan op ooghoogte geen ontmoeting plaatsvinden.
ChroniquesDuVasteMonde: Is een dergelijke ontwijkingsstrategie in partnerkeuze de reden dat tweede huwelijken volgens statistieken nog onstabieler zijn dan de eerste?
Willi: Ja, bovendien, na een lang huwelijk is het niet langer mogelijk om het leven op dezelfde manier samen te bouwen. Vooral het nestgebouw bij het starten van een gezin of de eerste jaren van het werk zijn zeer verbindende jaren. Als elke partner al zijn positie heeft en misschien kinderen uit een eerste huwelijk, is het veel moeilijker om dezelfde stof aan de nieuwe relatie te geven.
ChroniquesDuVasteMonde: Omdat we natuurlijk niet slimmer worden - wat vindt u van wervingsbureaus zoals Parship, die zogenaamd wetenschappelijk verantwoord zijn en systematisch het juiste deksel vinden?
Willi: Bij deze wervingsbureaus worden persoonlijkheidsprofielen van de partnerzoekers gemaakt en met elkaar vergeleken. Er wordt van uitgegaan dat hoe hoger de overeenkomst tussen twee personen is, hoe groter de kans is dat een match plaatsvindt. Naar mijn mening is dit een verkeerde opvatting, die op zijn best goed is om te bepalen of twee mensen sympathieën, soortgelijke interesses, opvattingen over het leven en een vergelijkbaar opleidingsniveau hebben; maar wat niet geprogrammeerd kan worden, is natuurlijk de vonk die over moet springen om verliefd te worden. Dat komt van diepere motieven.
ChroniquesDuVasteMonde: Welke?
Willi: Dat blijft het mysterie van liefde. Het is onmogelijk om te voorspellen of twee verliefd worden of niet; dit is een irrationeel proces voor buitenstaanders. Er is een lelijke, stomme en zonder speciale kwaliteiten en is nog steeds gewenst. Overigens is het erg belangrijk voor de gezondheid van menselijke samenlevingen dat zwakten niet hoeven te leiden tot persoonlijk isolement, maar ook bijzonder aantrekkelijk kunnen zijn voor een liefdesrelatie.
ChroniquesDuVasteMonde: Als er niets valt te zeggen over de motieven van de ontsteking, dan misschien iets over de aard ervan?
Willi: Ik ben ervan overtuigd dat het zal ontbranden wanneer het visioen opkomt: deze persoon maakt het mogelijk voor mij om zich te ontwikkelen zoals ik altijd heb gewild. Het maakt het voor mij mogelijk om wat ik heb verstrekt in het leven te brengen. Hier zal het worden beantwoord. Hier word ik herkend in mijn meest innerlijke wezen.
ChroniquesDuVasteMonde: Dus het is een vereiste om elkaar goed te kennen?
Willi: Nee, ik denk het niet. Voor een tijdje was er een overtuiging dat je eerst naar de woestijn moest gaan om jezelf te vinden. Maar het tegenovergestelde is het geval: alleen in de omgang met de partner om elkaar te leren kennen. Hij is de onverantwoordelijke criticus, die je de waarheid vertelt, en in deze confrontatie sta je achter - hetzij door het eens te zijn met de partner, hetzij door je mening af te bakenen.
ChroniquesDuVasteMonde: Hoe weet ik wat ik wil bereiken?
Willi: Dit is een intuïtief en heel subtiel proces. Wanneer gevraagd in de therapieparen, wat hen tot elkaar heeft aangetrokken, worden vaak onbelangrijke dingen genoemd, zoals "zijn grappige lach" of "Ze droeg een rode jurk". De keuze is bewusteloos. De criteria worden onder meer gekenmerkt door ervaringen in het huwelijk van de ouders, bijvoorbeeld echtscheiding. Kinderen hebben vaak een speciaal verlangen naar een 'gezond' gezin. Latere stadia van het leven gaan meer over het corrigeren van letsels in eerdere relaties.
ChroniquesDuVasteMonde: Is dat fundamenteel verkeerd? Moet je echt gaan van psychotherapie naar het omgaan met het verleden, naar yoga om je eigen centrum te vinden en naar het fitnesscentrum om een volledig nieuw persoon te worden?
Willi: Nee, zeker niet. Men kan vol vertrouwen een nieuwe relatie aangaan met al zijn angst. Waar het om gaat, is de bereidheid om te argumenteren. De grootste uitdaging voor iemands persoonlijke ontwikkeling, ben ik ervan overtuigd, is een intieme samenwerking. Wat het betekent om een man te zijn, voel ik alleen in de ontmoeting met de vrouw. En een liefdesrelatie gaat over de diepste kern van een persoon - het deel van de persoonlijkheid dat bij de voornaam wordt genoemd. Zelfs wanneer iemand in een andere persoon verblijft, voelt men zichzelf, niet alleen in begrip.
ChroniquesDuVasteMonde: Kan iemand elkaar op het eerste gezicht herkennen?
Willi: Onze studie van verliefd worden op 600 proefpersonen heeft aangetoond dat liefde op het eerste gezicht net zo levensvatbaar is als een basis, en het duurt twee maanden voordat het vonk.
ChroniquesDuVasteMonde: Je schrijft in je boek "Psychology of Love": De scheidingslijn komt met het Woord.
Willi: Met het eerste gesproken woord stopt de onvoorwaardelijke opschorting. Het wordt duidelijk dat de geliefde persoon anders is dan hijzelf, zijn eigen wezen, met wie er geen totale fusie kan zijn. Aan de andere kant is er geen aansprakelijkheid zonder taal.
ChroniquesDuVasteMonde: Waarom is communicatie tussen twee mensen in een liefdesrelatie zo moeilijk?
Willi: Omdat het altijd over macht gaat. Gewoon om meer met elkaar te praten, brengt niets! Maar om anders met elkaar te praten: het hangt ervan af hoe reëel dat is, wat je uitwisselt. En als je ook naar de ander kunt luisteren.
ChroniquesDuVasteMonde: Waarom speelt macht zo'n rol in een liefdesrelatie?
Willi: De liefdesrelatie is meer een tenniswedstrijd dan een permanente knuffel. De partners moeten gelijk zijn om er een goed spel van te maken. Ze moeten in conflict zijn met elkaar omdat ze de enige manier zijn om ontwikkeling te stimuleren. Kritiek en weerstand zijn een centraal onderdeel van een gelukkige liefdesrelatie en niet, zoals je altijd denkt, harmonie. Liefde is iets dynamischs. Je moet als een paar op weg zijn!
ChroniquesDuVasteMonde: Dus je kunt alleen maar blij zijn dat de geliefde persoon een mysterie blijft?
Willi: Absoluut!
ChroniquesDuVasteMonde: Is het gedrag van het paar echt onderhevig aan de tijdgeest?
Willi: Heel, denk ik. In de jaren 60 en 70 werden bijvoorbeeld veel mensen gestrest door de vraag naar vrije liefde, omdat het hen niet uitkwam, dit 'wie twee keer pissend met hetzelfde, behoort al toe aan de gevestigde orde'. En vandaag, denk ik, buigen veel vrouwen zich voor de druk van de samenleving om succesvol te zijn, zowel op het werk als thuis. Ik weet niet zeker of dit altijd aan je eigen behoeften voldoet.
ChroniquesDuVasteMonde: Maar dit geldt niet alleen voor vrouwen, maar ook voor mannen.
Willi: Ja, beide geslachten moeten naar zichzelf luisteren en ontdekken: wat wil ik? Omdat je niet alles kunt hebben: topcarrière, kinderen, vriendschappen, vrijetijdsactiviteiten. Als ze allebei op een geweldige carrière gericht zijn, ontwikkelen ze vaak een verlammende rivaliteit tussen hen. Voortdurend meten wie meer voor de gemeenschap doet, is op veel manieren martelend. Tegenwoordig is er veel vrijheid in de rolkeuze in een relatie. Wat nodig is, is het vermogen van partners om overeenkomende rollen te onderhandelen. In dit verband zou men de oude rolverdeling niet fundamenteel overbodig moeten achten.
