Het onzekere iets
We voelen ze sterk en kunnen ze niet bereiken. "Erotiek heeft iets vluchtigs, verlegen, maar het doodt je als het er is", zegt de Berlijnse filmproducent Regina Ziegler. We kunnen het niet doen, we kunnen het niet citeren, we kunnen het niet aan onze wil onderwerpen. Soms vult ze ons, maar ze vertrekt wanneer ze wil. En wanneer je ze probeert te forceren, barsten hun spreuken. Het is vrij rustig, het tegenovergestelde van actie. Beroemde uitzonderingen: Tina Turner, Rolling Stones. Kwestie van smaak. Natuurlijk.
Erotisch is belofte, ingeving, schoonheid van het moment. Zoals het leven zelf. "Erotiek is er natuurlijk," zegt de 25-jarige Lilly. Het is het sensuele dat logisch is. Ze is verdomd belangrijk voor ons allemaal. Aan de ene kant kan het fysiek worden ervaren, het bloed pulseert sneller, de adem gaat dieper wanneer we zijn adem voelen. Aan de andere kant is het puur ideaal. Niet te koop, niet produceerbaar. Altijd onderweg. Een staat van onzekerheid tussen ons en de wereld.
Porno heeft niets te maken met erotiek
Iedereen die naar haar vraagt, bijvoorbeeld om te schrijven over haar ontmoetingen met de gebruikelijke bronnen, vooral over seks en pornografie. "Als we bezittingen willen hebben, domineren de prikkels ons, dan wordt erotica pornografie", zegt Annelie Keil, een hoogleraar sociale wetenschappen in Bremen, die zich voornamelijk bezighoudt met de interactie van lichaam, geest en ziel. En "porno is niet exotisch", zegt de psycholoog van Hamburg, Oskar Holzberg.
Seks kan heel onwerkelijk zijn. Als we hem bijvoorbeeld niet willen en het te laat onthouden. "Ik zal iets doen om het laken te beschermen," zegt iemand en legt een badstofhanddoek. Nou, erotiek heeft geen enkele kans verloren. Seks moet leiden tot een orgasme, erotiek ontwijkt zo duidelijk nut. Seks is een handeling, erotisch is de aanraking van een gevoel. Even opwindend, zo opwindend, als het overweldigende verlangen om nu de hele wereld te omarmen. De verbinding met de wereld, niets minder is erotiek. Levendigheid. De eeuwenoude wens om te fuseren, die ons door het leven drijft.
Erotiek eindigt bij de ingang van de erotische winkel
Erotiek is overal aanwezig, in de lucht, aan het meer, in de brullende stad, het eindigt zeker bij de ingang van de erotische winkel. Wat we kunnen kopen is geen geheim meer. Een product kan nooit erotisch zijn. Tenzij de riemen of de lederen bh het erotische leven inademen, in gedachte aan een geliefde. Dan kunnen ze een stimulans worden van een technisch detail.
We zien een prachtig vervaardigde tafel erotisch wanneer we langzaam je hand over het fijne oppervlak strijken. Dan voelen de vingertoppen het nobele vakmanschap, menselijke vaardigheden, creativiteit, kunst. Perfectie van menselijke handen, verbazing, enthousiasme - zeer erotisch. Net zoals omgekeerd het loutere bestaan van erotiek kunstenaars naar hun werken drijft. Foto's, sculpturen, romans, gedichten, opera's, ballades, rock'n'roll - wat zouden ze zijn zonder erotiek?
Katten hebben ze, zeg er één, Charles Aznavour, velen zeggen, een golf van handen, de schemering op de lenteavond, witte gordijnen tot op de grond, een rododendronbloesem - "Er is echt niets dat geen erotische uitstraling kan hebben", zegt Annelie Keil. Alle zintuigen tegelijk die je kunt binnenlaten: de zoete lucht, de zachte kleuren, de subtiele tonen. Het stroomt, het stroomt door ons midden. Een man, die zichzelf Heinz noemt, schrijft op een internetforum: "Erotiek is wanneer een vlinder op je hand vestigt en na een tijdje gewoon wegvliegt".
Is er een kleinste gemene deler? Bijvoorbeeld: Iedereen denkt dat supervrouw Heidi Klum erotisch is? Nee! Ze zeggen sommigen die dat niet zijn. Waar is het subtiele, het mysterieuze? Dat zou een voorwaarde zijn. En George Clooney? Wel, sommigen zeggen, waar is de pauze die alle schoonheid van de man interessant maakt? Ongeschoold, hebzuchtig als we vaak zijn, verstijven we in de zoektocht naar de erotische kick duidelijk zichtbaar. Borsten, benen, billen, spierspel. Te weinig, zoals je meteen merkt als je naar professionele schoonheid kijkt. "Het lichaam is de vertaler van de ziel in het zichtbare", zegt Christian Morgenstern. Daarom is niet elk lichaam sensueel. Erotiek ligt in het verborgene en niet voor de hand liggende prijs van de eigen lichamelijkheid. Waarom naturisten en sauna volledig erotisch zijn.
Erotiek heeft te maken met verbeelding
Waarom mooie mensen niet automatisch een erotische impact op anderen hebben, heeft twee redenen. Ten eerste is schoonheid alleen saai en ten tweede beïnvloeden dezelfde signalen verschillende mensen gewoon anders. Erotiek heeft te maken met fantasie. Ze geeft puzzels op, roept innerlijke beelden op. Erotisch is wat een antwoord in ons produceert.Dan is de missie aangekomen waar het hoort, diep in onze ziel, zelfs in het onbewuste, waar de chemie van stimuli haar essentie drijft. Onbereikbare, bovennatuurlijke schoonheid heeft niet veel met onszelf te maken. Erotiek hoeft niet per se mooi te zijn. Dat is het geweldige nieuws.
Op de catwalk van het leven heeft iedereen de kans om erotisch te stralen. Stompneus, kuiltjes, gaten in de tanden, O-benen - dat maakt je mens, dat maakt je benaderbaar, dat is wat eroticists vinden die zijn verbonden met stompe neus, kuiltjes en gaten in hun tanden. Een herinnering, een associatie, een verlangen. Elk van de talloze schakels in de hersenen zorgt ervoor - het moment wordt magisch. Een liefde kan beginnen. Of niet. Dat doet er niet toe. Erotic heeft geen doel. Ze is doelloze, lichte bagage.
Het leuke is: erotiek is bij ons, als we het toelaten. Of we het laten zien of niet. Het gaat over levendigheid, de stroom van het leven, kracht, sensualiteit. "Degenen die een sterk zelfbeeld hebben over het zijn van een vrouw of een man zijn, hebben een erotisch sterk charisma", zegt Oskar Holzberg. "Erotiek is een vorm van menselijke communicatie," zoals het dtv-lexicon het uitdrukt.
We kunnen onze eigen erotiek cultiveren. 'S Ochtends vragen we bijvoorbeeld het raam te openen, de dag te begroeten, de ledematen te strekken, waar te nemen hoe de wind over de buik blaast. Of wikkel na het bad in olie en badstof, voel: de wereld is goed. Hoe dan ook, hier, nu, op dat onbeduidende moment. Zeker voelen voor jezelf misschien een geweldige jeans, de favoriete schoen, een sjaal, wat ons ook de overtuiging geeft om gelijk te hebben.
De Opel Corsa groeit uit tot een Ferrari wanneer we vers binnenzwaaien. Erotisch is gevoel voor beweging. Iedereen die lusteloos in zijn lichaam ploft, kan Ferrari op Corsa krimpen. En dat is de erotische factor die we zelf bepalen. Lok de binnenschommel, laat hem omrollen, geef hem een lichte schop en duw hem over de traagheidslimiet. Uitgaan in plaats van knijpen, glimlachen in plaats van wortel schieten, je schouders aanspannen en je nieuwsgierigheid behouden. Erotiek is onzeker, wie opzichtig opduikt toont te veel moeite. Nonchalance, vanzelfsprekend, dat maakt het verschil. Iedereen die zich voor altijd op de wereld verontschuldigt, mist het positieve. Erotiek is door en door positief. Seks kent donkere kanten, liefde kan dramatisch ongelukkig zijn. Niet erotisch. Ze is puur plezier, welzijn.
En ouderdom - drijft het ons weg van die universele bron van plezier? Nee. Lange tijd is erotiek niet langer uitsluitend gebonden aan jeugdigheid. In het verleden werd de erotiek van een vrouw boven de 40 als ongepast beschouwd in de samenleving - als ze niet Marlene Dietrich of een andere ster was. Moeder was de warme plek om te eten, haar vrouwelijkheid verborg zich in geheime dromen. Dit geldt zelfs niet vandaag voor 60-jarige grootmoeders. Alles is open.
Geen erotiek zonder nieuwsgierigheid
En dat is goed. De irritatie dat fysieke aantrekkelijkheid verandert, misschien naar andere regio's verschuift, hoeft de fundamenten niet te raken. Naar het erotische zelf. We kunnen erotische indrukken opslaan en op elk gewenst moment ophalen, zelfs zonder partner. Iedereen die zich niet laat verpletteren door een enkel bestaan of zelfs veroudering, blijft open en nieuwsgierig. "Geen erotiek zonder openheid en nieuwsgierigheid", zegt Annelie Keil. Iedereen die deuren sluit in zijn partnerschap of in zijn eenzaamheid verliest een beetje levendigheid, en daarom ook erotische expressiviteit. Natuurlijk een tijdje natuurlijk, want dan zijn we op een bepaalde manier vol, en niet zo nieuw als we in een hechte liefdesrelatie zijn aangekomen. Een reden waarom te veel harmonie liefde vaak machteloos maakt.
"Samenleven is niet mogelijk", zegt de koppeltherapeut Peter Lauster, min of meer ironisch. Praten over geld en afval - dat beledigt de onsterfelijke diva erotisch. Aan de andere kant kan de geliefde na twintig jaar nog steeds onze adem wegnemen wanneer hij de koffiemok op zijn onnavolgbare manier vasthoudt, even over de rand kijkt en hem vervolgens langzaam naar zijn mond leidt.
Erotische triggers zijn tijdloos, iets dat we associëren met deze aanblik, de geur, de melodie en de aangename tintelingen is er zoals het tientallen jaren geleden was. We kunnen erotische herinneringen en verlangens om ons heen lang onbeantwoord blijven. Duik in een proefschrift en concentreer alle energie slechts op één doel, zorg voor een geliefde en vergeet al het andere. Het is terug, het erotische, in een fractie van een seconde wanneer het tijd is. Ze is net aangebroken. Dood is ze alleen bij ons samen. Omdat, zegt Annelie Keil, "erotiek de aura is van wellustig leven."
Om meer te lezen: Esther Perel: Wild Life. De terugkeer van erotiek naar liefde. Piper Verlag, 316 p., 8,95 euro
