Alleenstaande ouders - verlaten door de samenleving
De zon schijnt door de ramen van het oude gebouw. Glanzende chromen stoelen staan op de houten vloer. Aan de muren hangen acrylschilderijen in rood en roze - en het beeld van een vet bruin paard. "Dat is wat mijn dochter heeft geschilderd." Nicole Lübbe, 30 jaar oud en managing director van een reclamebureau in Keulen, neemt de foto in de hand. Eigenlijk kon ze tevreden glimlachen, ze heeft haar Sophie en een interessante baan. "Ik heb al negen jaar een groot probleem", zegt Nicole Lübbe. "Ik ben een alleenstaande ouder."
Haar dochter was vier maanden oud toen haar relatie uit elkaar ging. Sindsdien treed Nicole Lübbe solo op met Sophie. Het is een worsteling om voor haar dochter te zorgen, met kinderdagverblijven die om 16.00 uur sluiten, met au pair meisjes die 's nachts hun baan opzeggen, met scholen die kinderen eenvoudig naar huis sturen als een leraar ziek wordt is. Het is een gevecht met bazen die graag werknemers achteloos aan hun bureau zien of ze zonder aankondiging voor zaken verzenden, zelfs als een kind thuis wacht. Het is een voortdurende zorg om op een of andere manier tijd te stelen voor Sophie, voor een gezamenlijk diner, voor een uur lang knuffelen en vertellen. En altijd een schuldig geweten, want altijd komt iets te kort. In de eerste jaren als adverteerder is ze vanwege de stress verschillende keren ingestort. In het ziekenhuis werd Nicole Lübbe weer wakker. "Ik dacht erover om een tijdje uit Duitsland te vertrekken, omdat de situatie voor alleenstaande ouders hier zo moeilijk is."
Een trendy wijk in het westen van Hamburg. Galerijen, juweliers, restaurants in Gründerzeit-gebouwen. In een rustige zijstraat een eenvoudige kubus, sociale woningen, op de derde verdieping Katja Schepanskis * thuis. Felix * komt de deur binnen, zijn corduroy jasje vliegt naar de kledingkast. De moeder streelt zijn hoofd: "Felix is de beste die ik heb." Het is moeilijk om alleen dit gevoel van opgroeien in armoede te verdragen. Het broeden wanneer de twaalfjarige een geschenk nodig heeft voor een verjaardagsfeestje. Of zijn jas is verdwenen op school. , , Sinds Felix werd geboren, heeft het kleine gezin op het bestaansniveau geleefd. Dit trekt aan de krachten, die de waardigheid schaden. "Ja, we voelen ons slecht", bekent de 33-jarige, een leraar van beroep. Nu, na aftrek van de kosten van huur, elektriciteit en maandelijkse pas, heeft ze nog steeds ongeveer 500 euro te leven. Dit bedrag heeft een naam: Hartz IV.
Een alleenstaande ouder zijn is niet langer een zeldzaamheid in Duitsland. 2,2 miljoen alleenstaande moeders voeden hun kinderen op zonder partner. Eén op de vijf gezinnen met kinderen bestaat uit slechts één ouder, van wie 87 procent vrouw is. 17 procent van alle kinderen tussen drie en twaalf leeft in een heel klein gezin, blijkt uit een onderzoek van World Vision naar de situatie van kinderen in Duitsland. In grote steden komt de helft van de kinderen op sommige basisscholen uit eenoudergezinnen. En er zijn meer en meer. Sinds 1996 is het aantal alleenstaande ouders in West-Duitsland met 25 procent toegenomen. Bijna iedereen heeft iets gemeen: ze hebben veel problemen - en ze worden alleen gelaten met hun problemen.
Katja Schepanski heeft alles goed gedaan sinds ze met haar ouders verhuisde. Ze voltooide een sociaal jaar na school, volgde vervolgens een lerarenopleiding en werkte op verschillende kleuterscholen. Alleen dat ze haar zoon op 21-jarige leeftijd kreeg en dat haar vriend te egocentrisch was om een kind te willen, heeft haar naar de rand van de maatschappij gekatapulteerd. Toen Felix acht maanden oud was, bracht ze hem naar de gastouder om haar opleiding af te maken. Toch heeft ze nooit een vaste baan. Interviews zeiden: "Wie let op als het kind ziek is?" Met tijdelijke banen en deeltijdwerk heeft ze zich een weg gebaand, met aanvullende sociale bijstand en huurtoeslag.
Katja Schepanski is geen geïsoleerd geval. "Alleenstaande ouders worden gediscrimineerd door werkgevers", zegt Christoph Butterwegge, politicoloog aan de universiteit van Keulen. "Hun sollicitaties worden opgesplitst door personeelsmanagers en zij zijn een van de eersten die hun baan verliezen als een bedrijf in de problemen komt." Eenoudergezinnen profiteren ook nauwelijks van de hausse in de economie, aldus armoede- onderzoeker Butterwegge. De helft van alle alleenstaande ouders wordt herhaaldelijk getroffen door werkloosheid en 24 procent is slechts marginaal in dienst, aldus een ander explosief resultaat van de kinderstudie van de World Vision. "Zelfs goed opgeleide vrouwen kunnen geen werk vinden of hebben banen op korte termijn ver onder hun kwalificaties", zegt Martina Krahl van de vereniging "Selbsthilfe-Initiatives Einzelinerziehender" (SHIA) in Berlijn.Hoe slecht het is om de kansen van deze moeders op de arbeidsmarkt te vergroten, toont ook een studie van het instituut voor tewerkstelling en beroepsonderzoek van het Federaal Uitzendbureau:
Daarna besteden alleenstaande ouders gewoonlijk veel langer dan Hartz IV als kinderloos. Er is een gebrek aan sociale infrastructuur, die zorgt voor de zorg voor kinderen, Heinrich Alt, bestuurslid van het Federaal Uitzendbureau. De gevolgen voor moeders en hun kinderen zijn verwoestend. Het armoedepercentage van alleenstaande ouders is meer dan drie keer hoger dan het nationale gemiddelde, bijna 40 procent loopt het risico op armoede: in een eenoudergezin zijn vier op de tien kinderen arm, in gezinnen met twee volwassenen is het slechts vier op de honderd. "Kinderarmoede is moederarmoede", zegt expert Christoph Butterwegge. Een schandaal dat nauwelijks door het publiek werd opgemerkt. "Ik voel me onzichtbaar", zegt Katja Schepanski. "Waarschijnlijk omdat we op een of andere manier werken."
Na haar laatste inzinking was Nicole Lübbe gaan nadenken over hoe ze aan de 'wrede druk' van 'Hoe kan ik mijn werk gedaan krijgen' kon ontsnappen? en "Kom ik op tijd thuis?" of "Waar kan Sophie vannacht blijven?". Drie jaar geleden begon ze als freelancer te werken en sinds een jaar is ze eigenaar van haar eigen bedrijf met acht werknemers. Ze kan nu immers zelf beslissen wanneer ze op zakenreis gaat en of ze haar werk op kantoor of thuis doet wanneer de dochter slaapt. Toch blijft je leven moeilijk.
De adverteerder wil graag met Ursula von der Leyen praten. "Wel," zei ze tegen de minister van de familie, "dat u een gegarandeerde verzorging voor peuters hebt gegarandeerd, maar wat heeft mijn negenjarige nu precies in petto? Waar is de voorraad waarvan de openingstijden in overeenstemming zijn met de werkuren van een adverteerder? helpen de 12 weken schoolvakanties overbruggen? " Nicole Lübbe is gefrustreerd: "Duitsland is een absoluut ontwikkelingsland."
Veel alleenstaande ouders hebben de beslissing genomen om zich van de partner te scheiden of een kind te krijgen, ook al is er geen betrouwbare vader om dat te doen. Bijna iedereen zegt: "Het is moeilijker dan ik dacht." Peggi Liebisch, Managing Director van de Association of Single Mothers and Fathers, weet: "De eerste twee jaar zijn het moeilijkst." Daarna zijn de meeste vrouwen gewend geraakt aan het alleen oplossen van de dagelijkse behoeften. En ze hebben geleerd om zonder te doen. Voor een vriend omdat er geen tijd en energie meer is voor een relatie. Op een mooi appartement, op vakantie, op bioscoop of restaurantbezoek, want het geld is niet genoeg. Gebrek aan geld, gebrek aan tijd, gebrek aan energie, gebrek aan mannen. En altijd een schuldig geweten. Eigenlijk is het een last om kinderen op te voeden zonder een partner in deze maatschappij. Maar de vrouwen slagen er op een of andere manier in. Voor een hoge prijs.
"Het slechtste deel", zegt Anne Egerer *, "is het weekend, als ik zo somber word. Dan hoop ik dat mijn dochter snel opgroeit en het leven opnieuw begint. "Anne Egerer woont in een dorp in Beieren - 4000 inwoners, een parochiekerk met prachtig gebeeldhouwde koorstoelen, huizen met grote daken, omringd door bossen, aan de horizon de bergen. Acht en een half jaar woont ze alleen met haar nu negen jaar oude dochter Corinna. * Anne Egerer is een vreemd lichaam tussen de vader-moeder-kind families in het dorp, ze worstelt met eenzaamheid. Ook op het werk is het moeilijk, het is het klassieke verhaal: Geen kinderopvang, geen fatsoenlijke baan In de geriatrische verpleging, haar bekwame baan met de klok rond, kan ze niet meer werken - ze moet thuis zijn als haar dochter thuiskomt van school.
Anne Egerer werkt op verzoek als een gezinshelper, wanneer een moeder ziek is en thuis ondersteuning nodig heeft. Ze verdient ongeveer 450 euro netto, ze is net klaar met de gescheiden man voor Corinna en de huurtoeslag. "Hoe verdien ik dat?", Vraagt de 47-jarige soms zich af wanneer de honger naar zorgeloze uren, naar vrienden, naar het leven in haar stijgt. Ze probeert haar dochter ervan te weerhouden haar moedeloosheid te tonen - ze wil een goede moeder zijn.
Geen wonder dat de druk op solo moeders kan leiden tot een mentale crisis. "Alleenstaande ouders hebben twee keer zoveel kans op een psychische aandoening als getrouwde vrouwen", zegt Gudrun Neises, een arts en hoogleraar gezondheidsmanagement aan de Europese school Fresenius. Bijna een op de vier alleenstaande ouders zal het uiteindelijk in hun leven vinden - vooral depressie, maar ook angst- of slaapstoornissen die vrouwen dan ondergaan.
Met soms fatale gevolgen voor het nageslacht. Je kunt het nauwelijks uitspreken, omdat het traditionele vooroordelen voedt: degenen die denken, nou ja, daar zie je het weer, alleen in een echt gezin is het nageslacht in goede handen. En: alleen als de vader daar is en de kinderen beperkt, worden ze capabele leden van de samenleving.
In feite is de trieste waarheid dat eenoudergezinnen, alleen achtergelaten door de samenleving, meer problemen hebben om mee om te gaan. En dus zijn ze soms gewoon overweldigd."Kinderen met alleenstaande ouders hebben een significant verhoogd risico op gedragsstoornissen", zegt Matthias Franz, hoogleraar psychosomatische geneeskunde en psychotherapie aan de universiteit van Düsseldorf, die zich bezighoudt met de situatie van kinderen in eenoudergezinnen.
Als een moeder zich permanent aan het einde van haar dagelijks leven voelt, vindt ze het misschien moeilijk om de kleintjes te troosten, te kalmeren, warmte en begrip te geven. Natuurlijk voelen kinderen dat. Meisjes verbergen zich dan vaak in zichzelf, jongens worden agressief, lijden allebei aan concentratie en leerproblemen. Kinderen en adolescenten van eenoudergezinnen hebben bovendien twee keer zoveel problemen met alcohol en drie keer vaker met drugsproblemen, volgens Zweedse onderzoekers. Jongens zijn meer opvallen dan meisjes.
In hemelsnaam mag een alleenstaande moeder denken. Moet ik mezelf met zulke zorgen en schuldgevoelens plagen voor de dagelijkse sleur? Deskundige Franz kalmeert: "Een kind dat opgroeit in een eenoudergezin hoeft niet te worden beschadigd. Doorslaggevend is de kwaliteit van de relatie tussen moeder en kind. '
En dat is wat de meeste alleenstaande ouders alles geven. Zoals Katja Schepanski. Ze heeft een goede school voor haar zoon uitgekozen, hem geregistreerd in een voetbalclub - voor zichzelf vindt ze sport te duur. Avonturenverjaardagen in het park, dvd-avonden voor Felix en zijn vrienden, Katja Schepanski blijft activiteiten bedenken die weinig kosten. De slechte tijden hebben samen moeder en zoon gelast.
Maar er zijn ook situaties of fasen waarin een moeder zich gewoon overweldigd kan voelen. Niet langer in staat om alle belangrijke beslissingen op zichzelf te nemen. Daarom stichtte professor in de psychologie, Matthias Franz, het Palmproject in Noord-Rijnland-Westfalen: een programma waarin alleenstaande moeders hulp op maat vinden tijdens de crisis. Oudertraining wordt aangeboden in crèches, het bestaat uit 20 sessies. De vrouwen leren terug te schoppen. Zodat ze hun kinderen en zichzelf vinden. Een model dat van school kan maken: "We bereiken zeer positieve en duurzame effecten", zegt Matthias Franz.
En hoe zit het met de vaders? Natuurlijk zijn er mannen die voor hun kinderen zorgen. En er zijn goede PR's voor enkelen die voor hun kinderen willen zorgen, maar die geen ex-leden kunnen zijn. Feit is: de helft van de kinderen verliest eindelijk zijn vader een jaar na de scheiding. Het contact breekt af. Zelfs financieel is er weinig steun: tweederde van alle gescheiden vaders kan of wil niet betalen. "Als je kinderen hebt, is een scheiding een levensprobleem", zegt Nina Petri. De actrice is al tien jaar solomoeder. Haar tweelingdochters Moema en Papoula (13) zien haar vader tien dagen per maand, zoals de rechtbank heeft bepaald. "Natuurlijk moeten de kinderen contact hebben met hun vader", zegt ze. Maar dat is moeilijk te organiseren als je elkaar afwijst. De actrice heeft de werktijden gecompliceerd, de ex was nooit klaar om zijn kindertijd aan te passen aan hun professionele situatie. Dat is bitter, vooral omdat hij een cent betaalt voor de kinderen. "De mentale stress is het moeilijkst", geeft Nina Petri toe, "naast het gecompliceerde dagelijkse leven."
Wanneer ouders persoonlijke pijn en financiële ruzie mengen met de vraag om voor de kinderen te zorgen, wordt het tragisch. Om dit te voorkomen, zou het belangrijk zijn om de ouders in de scheidingsfase te begeleiden, zegt Bettina Eichblatt, hoofd van een ouderschool in Hamburg-Osdorf. De maatschappelijk werkster - zelf een alleenstaande moeder - biedt counseling op de school van de ouders, die vrouwen en mannen helpt gevoelens te verhelderen, een begrip van de kinderen te ontwikkelen en verantwoordelijkheid te nemen. "Als een koppel de pauze weet te doorstaan, vergroot dit de kans dat de vader goed contact met de kinderen onderhoudt."
Er is immers iets veranderd: kinderen opvoeden zonder partner is geen probleem meer. En steeds meer vrouwen vechten terug. Filomena Iannacone, ex-partner van tv-ster Gedeon Burkhard en moeder van zijn drie jaar oude dochter, heeft publiekelijk stoom vrijgegeven. Ze was woedend dat de acteur zichzelf verkocht op televisie en in tijdschriften als een liefhebbende vader, maar komt slechts heel sporadisch voor in het leven van zijn dochter. De moeder van Gloria, de onwettige dochter van CSU-politicus Markus Söder, klaagde in een interview dat vader slechts een paar uur om de drie of vier maanden met zijn kleintje doorbrengt. En de geheime Meesteres van Horst Seehofer is vol vertrouwen met haar baby naar buiten gelopen.
In het midden van de samenleving zijn alleenstaande ouders echter nog niet aangekomen. "De staat is nog steeds gefixeerd op het model van de mannelijke kostwinner", zegt politiek wetenschapper Christoph Butterwegge. Dit is vooral opvallend als we naar het belastingstelsel kijken. Alleenstaande ouders worden bijna als alleenstaanden belast."Als een alleenstaande moeder van twee kleine kinderen minder dan € 1400 bruto verdient, is het niet de moeite waard", zegt OECD-econoom Herwig Immervoll - belastingen, socialezekerheidsbijdragen en kosten voor kinderopvang zijn te hoog. Zelfs als een alleenstaande moeder met twee kleine kinderen meer verdient, loont het nauwelijks om te werken: met een bruto salaris van 2300 euro heeft ze ongeveer 230 euro meer in haar portemonnee dan wanneer ze op staatssteun zou leven. Geen wonder dat tweederde van de alleenstaande ouders niet tevreden zijn met hun leefsituatie, ontdekten de sociale wetenschappers Dagmar Brand en Veronika Hammer. Eenoudergezinnen vormen het hoogtepunt van een keten van discriminatie en discriminatie van vrouwen en kinderen.
"We moeten een sociaal klimaat creëren waarin opvoeden en betaald werk niet het tegenovergestelde lijken te zijn", zegt Anneli Rülling, wetenschapper aan het Instituut voor Sociale Wetenschapsoverdracht in Berlijn. Tot die tijd hebben vooral solo moeders veel energie en ondersteuning nodig om hun hoofd boven water te houden - en zeker om de top te bereiken.
Sabine Becker is degene die het heeft gered. Ze is drie jaar burgemeester van Meersburg aan het Bodenmeer geweest. Voor haar dochters Nuria, 11 en Noelle, 10, is ze er nog steeds. "Een show van kracht," zegt de 42-jarige, "maar ik ben flexibel in mijn werk." De advocaat organiseert haar afspraken rond haar kinderen, is bijna altijd thuis voor ontbijt en lunch en neemt haar dochters vaak mee op weekendafspraken. Maar zonder een netwerk dat niet zou werken: de moeder en een vriend zorgen voor de kinderen, anders zouden 14-urendagen niet zo slecht zijn. Ze wil dat ze een verschil kan maken in de vijf jaar dat ze nog steeds in Meersburg woont - als burgemeester en als alleenstaande ouder. "Ik hoop dat ik kan signaleren", zegt Sabine Becker. Een teken dat het beter zal zijn voor alle alleenstaande moeders.
Hoe ziet het dagelijks leven van een alleenstaande ouder eruit? Tien moeders melden
Marion Hulverscheidt, 34, arts en wetenschapper, en Antonia, 7: "Ik moest mijn droombaan opgeven als onderzoeker, een wetenschappelijke carrière in Duitsland betekent tijdelijke contracten en een slechte beloning, en nu ben ik weer aan het werk als arts, met vaste uren en een beter inkomen."
Nina Petri, actrice en de tweeling Moema en Papoula, 13: "Natuurlijk moeten de kinderen contact hebben met hun vader, maar dat is moeilijk te organiseren, als je elkaar verwerpt." De mentale stress is het moeilijkste - naast het ingewikkelde dagelijkse leven. "
Nadine Keller, 32, verpleegkundige en student, en Leosch, 3: "Het valt me op om constant te schakelen: geld verdienen als verpleegster, examens tijdens mijn studie en op de kleuterschool, bijvoorbeeld, de zoon heeft net een zakdoek in zijn neus geboord, dus laat het allemaal gaan, snel met hem naar de dokter ... "
© ImagoGaby Köster, 46, blijspelacteur, Donald, 14: Als ik mijn moeder niet heb, dan heb ik een echt probleem, ze komt wanneer ik optrad en ik rijd bijna elke avond naar huis, zelfs van Berlijn naar Keulen En als ik vrij ben, ben ik om negen uur 's avonds opgesloten.'
Rebecca Reinhard, 31, woont van Hartz IV, Jana, 10: "Omdat ik niet fulltime kon werken, verloor ik mijn baan als hotelier twee jaar geleden, het resultaat was een totale ineenstorting, ik moest in het ziekenhuis worden opgenomen en ik ben nog steeds in therapie, maar weer stabiel." Mijn grootste zorg is dat mijn kind in de kou staat Er zijn veel alleenstaande ouders met vergelijkbare problemen, maar dit is helaas een groot taboe en er is hulp voor nodig. "
Gonca Hoyraz, 21, student, en Berkay, 2: "Ik zou graag mijn eigen flat hebben voor mezelf en mijn zoon, en op dit moment wonen we in een 2,5-kamer appartement met mijn ouders en mijn broer, en Berkay en ik zullen een voorschot van 125 euro en onze kinderbijslag ontvangen."
Michaela Steffan, 42, software engineer, Philip, 18 en Patricia, 15: "Tijdens mijn aanvraagfase ontving ik veel annuleringen zonder enige rechtvaardiging, en ik voelde dat mijn burgerlijke staat een rol speelde, en gelukkig heb ik nu een goede baan."
Monika Fischer, 46, huisdirecteur, Marc, 16 en Viola, 11: "Een verplichte hele dag school, waarin het huiswerk redelijk wordt gemaakt, zou geweldig zijn, want alleen dan zouden alle kinderen dezelfde voorwaarden hebben."
Kerstin Müller, 44, parlementslid en woordvoerster buitenland van de Groenen, Franka, 1: "Mijn probleem is vooral de tijd, want als politicus heb ik meestal 60 uur vol vermogen nodig. Ook pendelde ik, altijd met Franka, tussen mijn kiesdistrict Keulen en de Bondsdag in Berlijn, ondanks Kita-Platz en nanny in Berlijn, Sowei Het is alleen mogelijk om een grote inspanning van de grootouders in Keulen met veel kracht te organiseren, maar desondanks - samenleven als een koppel is geweldig en Franka heeft veel geluk. "
Yasemin Akcaglar, 35, Hartz IV, Keanu, 5 maanden: "Mijn zoon werd hartziekte geboren en onlangs moest het gat in zijn hart worden afgesloten tijdens een noodoperatie.Ik zat alleen met mijn angst in het ziekenhuis en daarna thuis voor de telefoon. Ik wou dat iemand me knuffelde en troostte. '
Protest: Onze brief aan Ursula von der Leyen!
Een brief aan de minister van Gezinszaken namens 2,2 miljoen vrouwen
Vergeet niet, Frau von der Leyen!
Geldzorgen, gebrek aan tijd, eenzaamheid, problemen met kinderopvang en slechte kansen op de arbeidsmarkt: alleenstaande ouders moeten vechten in alle gebieden van het leven. Ze zijn in de steek gelaten door de staat. Hun kinderen lijden eraan. Voor meer rechtvaardigheid en gelijke kansen eisen we: SUPPORT Vooral voor alleenstaande ouders: Duitsland heeft eindelijk extra aanbiedingen voor kinderopvang nodig - zelfs buiten de normale openingstijden.
GELD Belastingvermindering: De niet-royale belastingvrije som van 1308 euro moet worden verhoogd naar 7664 euro per jaar (overeenkomend met de basisuitkering van een echtpaar met een alleenverdiener). - Onderhoud: Vaders die niet betalen, moeten strenger vervolgd en gestraft worden. - Kwalificatie: alleenstaande moeders hebben gratis aanbiedingen nodig voor re-entry en professionele ontwikkeling.
RESPECT - Behulpzame buurt: meer woningbouwprojecten hebben overheidsfinanciering nodig. - Counseling tijdens de crisis: Consulting-diensten, ook online, moeten worden uitgebreid. 6146 vrouwen hebben deze brief ondertekend. Hoe Ursula von der Leyen op de eisen reageerde, lees hier.
Dossier Talk: En wat heb je meegemaakt?
Ben je als alleenstaande ouder ook in de steek gelaten door de samenleving? Bespreek met andere ChroniquesDuVasteMonde-lezers in Forum Dossier TalkUrsula von der Leyen: "Alone ... (567678)
