De wonderbaarlijke kracht van dagelijkse rituelen
Na de interventie aten we frietjes. Op een servicegebied van de snelweg. Natuurlijk had mijn dochter honger omdat ze de hele ochtend niet had gegeten. Zelfs op haar verjaardagstaart, die van oudsher voor het ontbijt was, moest ze opgeven. Onmiddellijk na het opstaan, reden we naar de afspraak op de polikliniek die Pro Familia ons had aanbevolen.
Om de wachttijd te overbruggen, liepen we over een geasfalteerde weg in het winkelgebied. Later gingen we naar binnen, en toen zat ik in de wachtkamer totdat ik werd gebeld. "Het is zo leuk dat je me niet alleen gelaten hebt", zei mijn dochter, vers uit de anesthesie. Ik herinner me nog precies welke nachtjapon ze droeg. Ik hou het tot vandaag en ook de roze sokken. Het was haar 16e verjaardag.
Vandaag weet ik dat deze dag, toen haar leven voor de tweede keer in korte tijd zo radicaal veranderde, we het anders hadden kunnen doen dan met een korte stop op de snelweg en een volgend verjaardagsfeest, waarbij het onderwerp zorgvuldig werd vermeden. Misschien met kaarsen, bloemen, met momenten van pauze. We hadden het kunnen halen uit de wens van mijn dochter, als we de middelen hadden om het te doen. Maar we hadden geen idee, we werden geïntimideerd door het belang van de uren waarin hun ongeplande zwangerschap, die we moeizaam hadden geaccepteerd, maar onverwachts eindigde met een miskraam. We voelden dat er iets diepgaands was gebeurd, maar we konden het niet uiten.
"Ik voelde de behoefte aan een soort van afscheid."
Verjaardagsfeestjes en bruiloften, bevestiging en communie, schoolinschrijving en afscheid van de kleuterklas, dat wisten we allemaal. Maar in deze zeer emotionele, diepgaande, bevrijdende en voor ons beiden verbindende ervaring waren we alleen, zonder kader. Zonder een passend ritueel.
De lerares van München, Lore Galitz, was beter voorbereid in een soortgelijke situatie. Ze had sjamanistische leringen behandeld en stond daarom open voor de ondoorgrondelijke dingen tussen hemel en aarde. En dus kwam ze, na een miskraam, op het idee om een afscheidsritueel te hebben voor haar dochter - ze wist zeker dat het een was - om zich te binden. "Ik had de dokter eerst gevraagd om me te laten zien wat ze van me kreeg", zegt Lore Galitz 13 jaar later.
Maar toen verijdelde de narcose haar. "Ik kan het me niet eens herinneren, hoewel de dokter me verzekerde dat ze het me liet zien en lang met me sprak," zegt ze. Terug thuis, ontbrak de leraar nog steeds iets. "Ik voelde gewoon de behoefte aan een soort van afscheid", zegt ze. Uiteindelijk kreeg ze het idee: ze kocht twee abrikooskleurige rozen, een voor zichzelf en een voor haar man. Samen gingen ze naar een brug. Elk van hen zei zijn eigen afscheidswoorden tegen de ongeboren dochter en gooide toen de roos in de rivier. De stroom droeg haar langzaam weg.
Het idee van een status-quo is een rustgevende illusie.
"Daarna voelde ik me rustiger," weet Lore Galitz nog steeds. "Er was weer vrede in mij." Aangemoedigd door deze ervaring, begon de leraar, die later ook een Feng Shui-opleiding deed, meer en meer rituelen voor zichzelf en uiteindelijk voor anderen te ontwikkelen. In de tussentijd heeft ze het boek "Time for Rituals - Impetus voor een vervuld leven" geschreven.
'Echtscheiding doet pijn', heeft de volkstaal altijd geweten. Maar het gaat niet alleen over het scheiden van andere mensen, maar ook over situaties, toestanden en het heden, wat al tot het verleden behoort. Kortom, van onszelf, omdat we elke dag, elk uur, elke minuut veranderen.
Telkens opnieuw sterven cellen af, nieuwe cellen ontwikkelen zich, zelfs in de hersenen, 1400 nieuwe zenuwcellen groeien elke dag, zoals de wetenschap alleen in 2013 bewezen heeft. Maar de voortdurende verandering is ook eng. Ze maakt zich zorgen. We willen jong blijven. Blijf verliefd. Blijf gelukkig. Bij voorkeur onsterfelijk.
Het idee van een status-quo is een rustgevende illusie die we nodig hebben en waar we van houden. Het geeft ons het gevoel van controle: er kan niets onvoorziens gebeuren, vooral niets ongewensts. De behoefte om alles onder controle te hebben, ondersteunen we met zelfontworpen dagelijkse rituelen.
Met kleine gewoonten zoals de eerste kop thee na een douche, de witte wijn met vrienden na het werk in het Italiaanse restaurant om de hoek. De traditie om iedere zondagochtend broodjes te kopen en samen met man en krant op bed te ontbijten.
Herhaling biedt veiligheid, biedt ondersteuning en stelt ons in staat beter bestand te zijn tegen de golven van het leven die anders over ons heen stromen. "Dat alles blijft zoals het is" is niet voor niets een van onze dierbaarste wensen.Een aangenaam gevoel komt wanneer we elke ochtend in de keuken staan en de koffie uit de machine zien borrelen. Eergisteren is het vandaag. Geen nieuws is goed nieuws.
Zelfs in een crisis kunnen rituelen helpen.
Met behulp van zulke kleine rituelen, temidden van snelle veranderingen, kunnen we kort pauzeren, reflecteren en bewust waarnemen wat is. We genieten ervan dat alles volgens plan verloopt. Maar er zijn ook situaties waarin de besturing faalt. Wanneer men scheidt. Ik word ziek. Of de baan verliezen. Of gewoon met een miskraam.
Hoewel het gemakkelijk is om mooie contemplatieve rituelen te maken en goede momenten te vieren, ben je overweldigd door een crisis. Weinigen van ons hebben enige ervaring met hoe ze zichzelf kunnen ondersteunen op pijnlijke, kritieke momenten. Maar je kunt het zelf doen. Probeer iets nieuws.
Natuurlijk, zoiets voelt heel raar en vreemd of dom: bijvoorbeeld op een tapijt of een deken gaan zitten. En om een dikke kaars aan te steken die staat voor je eigen innerlijke licht. En dan, voor alle positieve en energieke dingen in zijn leven, om meer theelichten aan te steken en rond te cirkelen zodat je je omringd voelt door het goede in een fase van angst of zwakte.
Als je goed kijkt, zul je je duidelijker voelen. Maar ook sneller verwerken.
Om een ritueel te vieren in moeilijke situaties is moed vereist. Omdat het niet verdooft, maar bewust maakt. Als je goed kijkt, zul je je duidelijker voelen. Maar ook sneller verwerken. Door te benaderen wat ons dreigt te verliezen, krijgen we er wat meer macht over. Dit is zelfs bewezen door een wetenschappelijke studie.
Twee onderzoekers van de Harvard Business School, Michael Norton en Francesca Gino, onderzochten de reactie van mensen op verliezen. 247 mensen moeten de dood van een geliefde of het einde van een liefdesrelatie melden. De onderzoekers vroegen ook of na deze ervaringen een of ander ritueel werd gebruikt, zelfs als bepaalde plaatsen werden gemeden of bepaalde kledingstukken niet langer werden gedragen.
Het resultaat: alle respondenten die een ritueel konden melden hadden het verlies beter verwerkt. Een symbolische handeling maakt de omstandigheden draaglijker, omdat het volgens de onderzoekers gedeeltelijk 'een gevoel van controle' herstelt. Maar wetenschappers ontdekten ook dat rituelen niet alleen troost, maar ook gevoelens van geluk kunnen versterken.
Kathleen Vohs van de Carlson School of Management, vaak aan de Universiteit van Minnesota, stuurde honderden vrijwilligers om chocolade te eten. Ze ontdekte dat die proefpersonen de opdracht hadden om ze eerst in tweeën te breken en vervolgens, op hun beurt, de eerste helft in losse repen konden opeten en meer van het snoep konden opeten.
Kijk in plaats van weg te kijken, voel in plaats van verdrijven.
Hoewel ze net zo onschuldig zijn als chocolade, hebben rituelen natuurlijk het potentieel om sensaties te intensiveren. Kijk in plaats van weg te kijken, voel in plaats van verdrijven. Natuurlijk kunnen we ook zo'n manier van omgaan met het leven cultiveren als het gaat om niet alleen het waarnemen van de dagelijkse verandering, maar het plechtig te vieren.
Gewoon om meer bewustzijn te creëren, om vaker te stoppen. Er zijn genoeg "onschuldige" gelegenheden: reizen. Move. Een nieuwe baan. De kinderen gaan naar buiten. De menopauze is hier. Of gewoon de seizoenen die je veranderen. Sommige vooral. De val. Kerstmis. New Year's Eve. Niet alleen een jaar gaat voorbij, de oude tante stierf, de broer komt niet thuis op kerstavond en de moeder kan de goede koekjes niet bakken omdat ze het recept vergat vanwege haar ziekte van Alzheimer.
Maar ook: de dochter brengt haar vriend voor de eerste keer, de zoon decoreert de boom nu. In veel gezinnen worden geliefde rituelen sowieso al in de kerstdagen gebruikt. En misschien willen alle familieleden een nieuwe proberen. Als alleen dat iedereen op Kerstavond een kaars op de boom aansteekt en een wens voor zichzelf of iemand anders formuleert.
Misschien kunnen we bevelen geven aan ons onderbewustzijn dat het dan vervult.
De angst voor het onbekende kan gemakkelijker worden verbannen door onze wensen en visies. En misschien kunnen we echt onze onderbewuste bevelen geven die het dan zal vervullen. Net zoals Lore Galitz en haar man ruimte verlieten om afscheid te nemen van hun ongeboren kind door de rozen weg te laten zweven.
De eerste echt rustige en vervullende oudejaarsavond die ik in 2012 heb meegemaakt. Ik kan wel zeggen dat ik alle mogelijke varianten van een oudejaarsavondfeest heb uitgeprobeerd. Alleen, met vrienden, met werk. In de bergen, op feestjes, bij feestelijke maaltijden. In luxe, in de kroeg om de hoek. Maar er was altijd een leegte, de gebeurtenis ging over me heen, ik was gewoon niet echt betrokken.
Het was vorig jaar totaal anders, hoewel het uiterlijk weinig spectaculair was, zelfs een beetje gênant.Zelfs vóór de spannende jaarwisseling om middernacht waren we druk bezig met een feest met Lore Galitz met het nieuwe, dat in 2013 naar ons toe zal komen. We schreven op papier wat we kwijt wilden en verbrandden het vervolgens plechtig in een cirkel rond een vuur. Iedereen heeft zijn naam luidop gezegd en "Ik wil af van de oude en welkome nieuwe dingen". Daarna heeft iedereen zijn eigen collage gemaakt voor het nieuwe jaar.
Uit tijdschriften knipten we letters, woorden en afbeeldingen uit en plakten ze op een karton. We voelden ons een beetje als op de kleuterschool, maar net zo veilig. Voor de eerste keer had ik het bevredigende gevoel dat ik vooruitkeek en mijn eigen tijd op een bepaalde manier toeëigende. En ik voelde een creatieve kracht in mijn eigen leven, die ik tot dan toe had gemist. De gebruikelijke droefheid van Nieuwjaar en Nieuwjaar bleef uit. Waar ik dit jaar ook vier, ik zal mijn briefje opnieuw branden. En wanneer het in de bloempot op het balkon staat.
