Wat u moet weten over galstenen
Vaak worden ze alleen per ongeluk ontdekt tijdens een echografisch onderzoek. Ze zijn niet zo zeldzaam. Vooral vrouwen boven de 40 hebben galstenen. Over het algemeen is het risico voor vrouwen aanzienlijk hoger dan voor mannen. Iedereen die kinderen heeft en overgewicht heeft, is bijzonder vatbaar voor galstenen. Ze vormen zich wanneer het mengsel van vaste en vloeibare componenten niet langer correct is in de gal. Diabetes, hoge bloedlipideniveaus en het gebruik van hormonen tijdens de menopauze bevorderen dit proces. De meest voorkomende zijn cholesterolstenen, die worden veroorzaakt door te veel cholesterol in de gal.
Bijna een kwart van alle vrouwen rond de leeftijd van 50 heeft galstenen - zelfs als ze het zich niet realiseren. Drie van de vier patiënten hebben geen klachten. En in het begin zijn de stenen ook niet gevaarlijk, een operatie is niet nodig. Alleen wanneer de stenen ontsteking veroorzaken, met pijn in de rechter bovenbuik en koorts, moet de galblaas worden verwijderd.
Dit gebeurt tegenwoordig standaard minimaal invasief. De chirurgische instrumenten worden geïntroduceerd door verschillende kleine incisies in de navel en in de buikwand (laparoscopische methode). Complicaties die verplaatsing naar een open operatie met een grotere abdominale incisie tijdens de operatie vereisen, zijn zeldzaam. In de regel zijn er nog maar een paar kleine littekens over. En niemand hoeft zich zorgen te maken over ernstige beperkingen in het dagelijks leven: alleen zeer vet voedsel kan tijdelijk een opgeblazen gevoel, flatulentie of diarree veroorzaken, omdat de grotere hoeveelheid gal die nodig is voor de vetvertering ontbreekt. De reden: zonder galblaas kan gal zich niet meer ophopen; het stroomt continu de darm in.
Operatie over de navel met galstenen
Zelfs betere cosmetische resultaten dan standaard chirurgie zullen naar verwachting nieuwe methoden opleveren die chirurgen onlangs hebben getest. In de zogenaamde SILS- of LESS-methode worden alle instrumenten geïntroduceerd via een enkele toegang in de navel. "Dit heeft voordelen omdat er maar één litteken is", zegt de Ravensburg-abdominale chirurg professor Ekkehard Jehle. "De operatie kan echter niet altijd op deze manier worden voltooid en soms zijn extra kleine incisies nodig zoals bij conventionele chirurgie."
De chirurg is veel sceptischer over de zogenaamde NOTES-methode, waarbij de galblaas door de vagina of de maag wordt verwijderd. Er zijn geen uiterlijke littekens. Niettemin vindt Ekkehard Jehle deze toegangsroutes problematisch. "Als je door de maag opereert, is het sluiten van het gat in de maagwand niet gemakkelijk, omdat, bijvoorbeeld, een gevaarlijke peritonitis", zei de chirurg. 'En van de vagina is de weg naar gal langer dan de navel, dus het risico bestaat dat je onderweg de darm pijn doet.'
Professor Michael Butters van Klinikum Bietigheim ziet dit heel anders. Hij is een van de weinige chirurgen in Duitsland die de galblaas door de vagina heeft verwijderd en heeft deze procedure ongeveer 120 keer uitgevoerd. "Het werkt heel goed, de vrouwen hebben achteraf minder pijn, je ziet geen littekens en de wond geneest sneller dan een buiksnede." De complicatiegraad is laag, zoals een eerste rapport van de Duitse Vereniging voor Algemene en Viscerale Chirurgie ongeveer 470 operaties liet zien.
Het is gevaarlijk als de stenen gaan wandelen. Als ze vastzitten in het galkanaal, dat naar de darm leidt, komt het tot de gevreesde galkoliek. Daarbij trekt het looppatroon contractueel over om de vastzittende steen over te brengen. De pijn is bijna ondraaglijk en kan in de rechterschouder of in de rug uitstralen.
Dikwijls wordt de koliek veroorzaakt door een vet voedsel, omdat de galblaas dan veel gal afgeeft in de doorgang en de steen ermee zwemt. De vastzittende steen is meestal duidelijk zichtbaar in de echografie.
Als dit niet mogelijk is, kunnen specialisten een diagnose stellen met behulp van een speciaal röntgenonderzoek (ERCP), waarbij - net als bij gastroscopie - een buisje vanuit de twaalfvingerige darm in de mond van de ductus wordt geduwd en een contrastmiddel wordt geïnjecteerd. Vaak kan de galgangsteen tegelijkertijd met een mandje worden vastgegrepen en naar buiten worden gebracht. Een paar weken later moet de galblaas echter ook chirurgisch worden verwijderd om de vorming van nieuwe stenen en daarmee mogelijke verdere pijnlijke koliek te voorkomen.
Preventie van galleinsteine
- Vermijd overgewicht
- Eet veel vezels en weinig vet
- Maak geen radicale diëten, verlies maximaal één kilo per week
- Heb diabetes goed aangepast
- Hormonen tijdens de menopauze nemen zo kort mogelijk
- Fysiek actief zijn voor een half uur minstens vijf dagen per week
Wanneer de galblaas moet worden verwijderd
- Op zoek naar een ervaren chirurg wanneer er geen noodgeval is
- Vooral met de nieuwe methoden vraag je hoeveel van deze interventies al door een chirurg zijn gedaan
- Neem contact op met de Duitse vereniging voor algemene en viscerale chirurgie (www.dgav.de), die een NOTES-register heeft opgezet om te informeren naar geschikte klinieken
