Wanneer begon de stilte?
Ze loopt als een gast door haar geboortestad. Het is een donderdagmiddag in augustus, boven Plauen in het Vogtland, een klein stadje met vakwerkhuizen, de late zomerzon schijnt, de mensen zitten met volle boodschappentassen in de terrasjes. Reglindis Rauca, 41, bezoekt de Sint-Janskerk, waar ze van houdt, de beek, waarvan het geruis klinkt als een lied dat lange tijd niet is gehoord, ze bestelt roulade met aardappelbollen in een biertuin, geniet als kind van de smaak van de Vogtland-keuken nu thuis aangekomen en dat is het niet. Thuis zijn betekent je vader en moeder kunnen omarmen. Hun deur zal hun ouders niet openen, maar ze hebben haar dochter in een brief geschreven. Vier regels, met typemachine. Een van hen zegt: "Zolang je trots bent op dit boek, hoef je er niet meer naar te kijken."
Reglindis Rauca
Dit boek. "Vuchelbeerbaamland", Vogtland voor lijsterbessen, staat op de cover. Het gaat ook over Plauen, over de provincie, over een regio, waarmee de mensen hier erg volwassen zijn, maar vooral over een familie in het oosten van Duitsland, die zwijgt van schaamte en gruwel. Het is de familie van de auteur. In de roman Reglindis wordt Rauca Marie genoemd. Ze beschrijft zichzelf als een meisje met rood haar, klein, slank, opstandig, in tegenstelling tot de andere kinderen om haar heen. Ze woont met haar broers en zussen, haar moeder, een huisvrouw, haar vader, een wetenschapper, in een art nouveau-huis. Een burgerlijke façade waarachter het gezin van buiten kan ontsnappen, het echte socialistische leven: "Tijdens het diner kondigt moeder plechtig aan: 'Kinderen, vanavond is film in de grote salon' ... Heeft iedereen een glas ijskoude frambozenlimonade? haast zich naar de keuken, plundert de mysterieuze voorraadkast en komt iets langzamer terug, met een grote glazen kom vol kaaskoekjes - Kaaskoekjes uit het westen! Dat ruikt als een creamer tussen de tanden. "Rrr-n-knack.
Wat de familie vanavond op het scherm bekijkt, zijn dia's die per post zijn binnengekomen. "Moeder spreekt trots:" Er zijn foto's van ver weg, wees attent, kinderen, hier kun je iets leren, andere mensen niet. "" De projector stuurt ze na elkaar naar het scherm, foto's van een man in heldere windbreaker en broek die voor elanden, motels of watervallen staan. Momentopnames van opa die in Canada wonen.
De massamoordenaar koos persoonlijk zijn slachtoffers
In de roman heet hij Hartmut Albert. Zijn echte naam is Rauca. Helmut Rauca. SS-Hauptscharführer Rauca, verklaarde en overtuigde de nazi, leidend lid van een Rollkommandos, dat van augustus tot oktober 1941 de gehele Joodse bevolking van de Litouwse plattelandsgemeenschappen vermoordde. Gestapo-vertegenwoordiger voor Joodse aangelegenheden in het getto van Kaunas, Litouwen, verantwoordelijk voor de dood van 11.584 mensen, waaronder meer dan 4.200 kinderen. Er wordt gezegd dat hij vóór de schietpartij op een heuvel van het getto stond en persoonlijk de slachtoffers selecteerde.
"De eerste keer dat ik deze ongelooflijke aantallen hoorde, zwaaide de grond onder me, rende ik naar de badkamer en braakte", herinnert Reglindis Rauca zich. Dat was vijf jaar geleden. Tot die tijd, zegt ze, had ze alleen maar gespeculeerd dat er iets met de SS had moeten gebeuren, iets groters en ernstigers, omdat Helmut Rauca anders niet zou zijn overgedragen aan de FRG. In 1983 werd hij aangeklaagd, maar niet veroordeeld, omdat Rauca een jaar later stierf, nog steeds in hechtenis. Er waren berichten geweest in West-Duitse media die waarschijnlijk ook in de DDR konden worden ontvangen. Bij de Plauener Abendbrottisch vertelden ze echter hun eigen verhaal: "Mijn ouders hebben nooit meer iets onthuld, ze zeiden alleen: 'Als iemand je vraagt, zeg, na levering, is de hoofdlading weer ingetrokken.' Punt, er was niets meer te ontdekken, er was een muur dikker dan de Berlijnse muur. "
De massamoordenaar Helmut Rauca op zijn bruiloft
Op een gegeven moment stopt ze met duwen, ze is 15, een jong meisje, bezig met de toekomst, die net begint en die ze ver weg, weg van Plauen, uit het huis van de ouders moet dragen. Ze wil actrice worden, maar ze weet niet hoe, ze leert eerst verpleegster te zijn, maakt toelating tot de dramaschool Ernst Busch in Berlijn in 1989, speelt op veel Duitse podia, verhuist naar Düsseldorf, werkt in het Schauspielhaus. Terwijl de verloving vervaagt, herinnert Reglindis Rauca haar schrijftalent en verdient haar geld als copywriter.
In 2003, nu 36 jaar oud, ontmoet ze de naam van haar grootvader op internet."Op een feest vertelde iemand me dat hij zijn naam had gegoogeld en verrast was door de vele hits, dus ik werd nieuwsgierig", zegt ze. Wanneer ze haar eigen naam in de zoekmachine invoert, verschijnt de naam van haar grootvader, Helmut Rauca, onmiddellijk als een van de tophits. Hij verschijnt op een website van een Canadese uitgever die vervolgens een boek presenteerde van journalist Sol Littman over de vervolging en aflevering van Rauca getiteld "War Criminal on Trial: Rauca of Kaunas." In de beschrijving werd ook het nummer genoemd: 11584 slachtoffers.
"In het begin was ik ongelooflijk geschokt, maar later opgelucht, eindelijk wist ik wat er aan de hand was met mijn familie, er was altijd zo'n druk, alsof er een schaduw over alles was geweest", zegt Reglindis Rauca.
Het leven met schuldgevoel gaat maar door
De ontzetting, de schaamte, het leven met de schuld van de ouders en grootouders en de Duitse geschiedenis, gaan van generatie op generatie door in ontelbare Duitse families. Houdt het ooit op? Als Reglindis Rauca kinderen had, zou ze op een gegeven moment moeten uitleggen waarom haar ouders, de grootouders van haar kinderen, het met haar hadden uitgemaakt. Dan zou ze de woorden moeten vinden.
Kon haar ouders deze woorden hebben en moeten vinden? Wat wist u vóór 1982, vóór de uitlevering Helmut Raucas? Wanneer begon de stilte? Reeds met de grootmoeder van Reglindis Rauca, die niet met haar twee zonen naar Canada emigreerde en in 1956 de scheiding indiende? Wat heeft ze haar zoons verteld? En was het ooit mogelijk voor Reglindis Rauca's vader om openlijk de misdaad van zijn vader onder ogen te zien? In de DDR, een samenleving waarin er geen officiële verwerking van medeplichtigheid in het Derde Rijk was en moest geven? De daders woonden uiteindelijk in het westen. Er waren alleen slachtoffers in de DDR, niemand was hier schuldig.
Dit zijn vragen waar Reglindis Rauca geen antwoorden op heeft. Vragen die ze haar ouders vandaag zou willen stellen. Nu, bij haar eerste bezoek na de publicatie van het boek, brengt ze niet de nacht thuis door, maar in een Plauen-pensioen. En het is misschien niet de laatste keer. De auteur, klein en delicaat, met een heldere, bijna doorschijnende huid en rood haar, ziet er opgewonden uit. Haar handen begeleiden haar zinnen. Ze heeft nergens spijt van, zegt ze. Niet het boek en niet de pauze. "Ik geef mijn vader niet de schuld, het moet slecht voor hem zijn, maar het raakt mij ook, sinds ik het boek heb geschreven voel ik me beter, ik ben gekalmeerd."
Nadat ze op internet naar haar naam had gezocht en struikelde over de misdaden van haar grootvader op een Canadese publicatiesite, bestelde Reglindis Rauca het boek van Sol Littman, begon het in het Duits te vertalen en schreef hem een brief. De joodse auteur en directeur van het Simon-Wiesenthal Centre in Canada antwoordde dat een regelmatige e-mailuitwisseling begon.In 2005 bezocht Littman zelfs Düsseldorf. Van hem kreeg Reglindis Rauca eindelijk antwoorden op hun vragen. De achtergrond verkennen, het lot achter de cijfers kennen, praten over het onuitsprekelijke, zou ze het haar gemakkelijker hebben gemaakt om de kleindochter van een massamoordenaar te zijn.
Een roman waarin de horror tussen de regels zweeft
De pagina's in haar computer vulden de komende jaren in alsof ze zelf waren. Er waren al enkele biografische aantekeningen, vooral over een roodharig meisje, dat wordt geplaagd door de klasgenoten en niet serieus wordt genomen door de moeder met zijn behoeften. Zich geïsoleerd voelen, verscheurd tussen de werelden, het christelijk-anti-communistische huis en de staatsideologie die het op school krijgt voorgeschreven.
Waarom is het een roman geworden en geen autobiografie? Waarom gebruikte de auteur geen pseudoniem? Veel heeft alleen geresulteerd in schrijven, legt Reglindis Rauca uit, de personages, dialogen, scènes. "Het boek is al erg autobiografisch, maar ik heb sommige dingen aangescherpt en vervormd, er zit bijvoorbeeld een vierde kind in de roman, maar we waren maar drie kinderen, en ik wilde dat mijn familie besefte dat ze niet één op één waren Ik wilde haar niet ontmaskeren, maar een pseudoniem zou geen oplossing voor mij zijn geweest, dus zou het verbergen niet zijn gestopt, "zegt ze, bijna buiten adem. Het klinkt alsof ze vaak een pleidooi hield, alsof ze zichzelf tegen zichzelf moest blijven verdedigen.
Het boek vindt een uitgever, ontvangt de Literatuurprijs van de stad Düsseldorf, ze kondigt het aan voor publicatie bij de ouders, stuurt het met een brief van Düsseldorf naar Plauen. Ze hoopt, zegt ze, dat haar moeder niet alleen een paar passages aan haar vader heeft gelezen, maar dat hij het boek in eigen handen heeft. Reglindis Rauca heeft een roman geschreven waarin de horror tussen de regels zweeft. Maar het is ook een poëtische tekst geworden, doorspekt met citaten uit gedichten van Christian Morgenstern. Lijnen die ze als kind samen met haar vader voordroeg. Ze zijn een liefdesverklaring.
