Diva met gootbeet
Man, dat moet moeilijk zijn, denk ik, omdat hun criminele booggolf ronduit beangstigend is. De beroemdste van de who's who van de Duitse misdadigers verdedigde hen: de zure moordenaar Lutz R., die zijn dood na harde S & M-gameslachtoffers in een zure loop stopte; Werner R., de "vampier", die eerst een drinkende collega instortte en vervolgens zijn bloed uit de kom dronk; en tenslotte de legendarische Hamburgse rosse figuur Karl-Heinz Schwensen. Hoe leeft een vrouw die doodsbedreigingen ontvangt, vaak onder politiebescherming? Eens werd zelfs een cliënt onder de neus doodgeschoten in de rechtszaal?
Ik ga ervan uit dat ze een wapenlicentie heeft. Zij heeft. Een wapen ook. En ze heeft een zeer idiosyncratische interpretatie van haar beroep. "Strafrecht is als een podium", zegt ze in haar lichte, moderne kantoor aan de Alster in Hamburg, terwijl ze aan het water dronken, de dagen van hardere drankjes zijn voorbij. "De omgeving is altijd spannend, rechters en advocaten dragen donkere gewaden, het gaat over leven en dood."
Dagelijkse adrenalinestoot dan. Geweldig drama. Ze houdt zelfs rekening met haar kledingstijl. "Voor mijn klanten is het proces een noodlottige dag, daarom toon ik respect en kleed ik me altijd slim aan."
Ik kan me ook geen spijkerbroek en T-shirt voorstellen. Heel jong, ze ziet er heel chique uit in een strakke zwarte rok en een paarse kasjmieren trui, waaronder een wit T-shirt flitst, een vrouw voor wie haar leeftijd - ze is 72 - geen probleem is. Het past dat ze Porsche rijdt. En haar derde echtgenoot, de Tunesische Laid Frej, is 19 jaar jonger. "Een heel dierbare," zegt ze. Het klinkt heel zacht. Terwijl ze me vertelt, sloeg het mijn hoofd neer dat ik me misschien op het verkeerde paard had gezet: verkeerde studie, verkeerde baan, waarbij het eeuwenoude hakmes voor het eerst op 40 viel ("Laten we de jongere laten rennen", zei mijn voormalige hoofdredacteur). Niemand zou tegen Leonore Gottschalk-Solger zeggen: Te oud, mijn liefste.
Je dag begint om acht uur 's ochtends en duurt minstens twaalf uur, meestal met draaien, vaak in verschillende steden, twee processen tegelijkertijd. "Thuis begin ik te werken," zegt ze. Werk is het favoriete medicijn. Hun studie van de dossiers is nauwgezet, met hun pleidooien schrijven zelfs veteranen rechters. Voor haar klanten drift ze uit, vergeet ze te eten en te drinken, als Laid haar er niet aan herinnert. Toen ze een paar jaar geleden kanker kreeg, miste ze ondanks de bestraling geen proefafspraak.
Wat drijft jou? Waarom rust ze niet gemakkelijk op haar lauweren? Ze begrijpt de vraag niet. "Veel mensen willen helpen", zegt ze. "Ik kan het, ik kan de toekomst vormgeven, ik ben essentieel, het drijft me." Wat maakte indruk op me: Leonore Gottschalk-Solger was al geëmancipeerd toen de vrouwen van mijn generatie dat woord niet eens kenden, overigens een woord dat ze zelf ook belachelijk vindt: "Ik ben altijd veel beter geweest dan de meeste mannen." Ook een zin die ik leuk vind.
Natuurlijk was het feit dat ze een mannencarrière maakte als vrouw alleen mogelijk omdat haar zoon Ilja en haar dochter Katharina, die hun twee huwelijken met collega's hadden afgesloten, door hun grootmoeder waren grootgebracht.
Toen Gottschalk-Solger 40 jaar geleden begon te oefenen, had het strafrecht nog steeds wat toen een huidjugout heette, de slechte connotatie van onderwereld en cloaca. Maar dat is precies wat zij, de 'diva met de goot', als een journalist het ooit treffend noemde, vooral geïrriteerd. Ze heeft geleerd om het leven in haar jeugd in Opper-Silezië onder ogen te zien. Leonore Gottschalk-Solger heeft heel bewust oorlog en vlucht ervaren. "Als je het niet hebt gehaald, ben je gewoon neergeschoten en heb ik nog steeds de vreselijke foto's van die dagen bij me."
Daarom waarschijnlijk haar onverschrokkenheid tegen het kwaad: ze is niet bang voor menselijke afgronden, zelfs niet voor haar eigen afgrond. In fijne salons, ze is net zo thuis als in de poef, ontmoet altijd de juiste toon. Een eigenschap die ze mist bij de jongere generatie rechters en openbare aanklagers: "Ze hebben geen gevoel voor andere werelden - geen idee hoe de andere kant van de zon eruit ziet."
Niemand weet beter dan zij hoe blind, blauwogig en soms echt kwaadaardig de godin Justitia kan zijn. Hoe vaak worden cliënten die door vrouwen worden gerapporteerd onrecht aangedaan, alleen maar omdat het criminele potentieel van mannen wordt onderschat en dat van vrouwen wordt onderschat. "Telkens als ik een zedendelinquent verdedig, zitten de schuilplaatsen voor vrouwen op de eerste rij en beledigen ze me", zucht ze. "Weten deze vrouwen niet dat het vermoeden van onschuld van toepassing is op mannen?" Pas onlangs ontdekte ze bij toeval dat de man die zijn kamergenoot beschuldigde van verkrachting aan diabetes leed."50 procent van alle diabetici is arbeidsongeschikt", pleitte ze voor de rechtbank. Vrijspraak!
Vertegenwoordigt ze iedereen? Nee, zegt ze, ze geeft niet om het milieu, maar ze vertegenwoordigt niet wie ze niet leuk vindt. Bijvoorbeeld, seksuele delinquenten die hun schuld niet onder ogen zien, ondanks de overweldigende bewijslast. Of arrogante grondstoffrauders die kleine mensen hebben opgelicht. En hoe zit het met ex-klant Jürgen Harksen, de bedrieger en economische misdadigers? "Zijn slachtoffers waren niet rijk, maar hebzuchtig", antwoordt ze. Zelfs met neo-nazi's zwaait ze weg. "Tijdens de Tweede Wereldoorlog heb ik meegemaakt wat we de Joden hebben aangedaan." En de zure moordenaar? Het feit dat ze iemand als hij verdedigt maakt sommige mensen schandalig. "Ik verdedig mensen zoals hij, want ik ben een verdediger en geen rechter, ik kan niet vooruitlopen op het vonnis", zegt Gottschalk-Solger.
Als ze een klant accepteert, zijn er drie opties. "Hij kan me de waarheid vertellen, hij kan zwijgen of tegen me liegen." Ze coacht haar klanten, elk proces is uiteindelijk een drama met een onzeker resultaat, waarin de choreografie zo perfect mogelijk moet zijn. "Ik stel alleen vragen waarvan ik de antwoorden op voorhand ken", zegt Gottschalk-Solger. "Ik verbied sommige klanten om te veel te praten, en de profs zijn sowieso vaak stil."
Sinds haar ziekte probeert ze een beetje korter te worden. In het verleden diende ze, gevierd en "liet niets branden". Toen ze zich heel slecht voelde, bond haar man haar en zijn handen 's nachts samen in bed. "Dus merk ik wanneer je beweegt," zei hij. Met hem kan ze heel zachtaardig en vredig zijn. Leonore Gottschalk-Solger is sterk, ze is controversieel, maar vlak na het interview bewaar ik haar nummer op mijn mobiel. Je weet maar nooit.
Aanbevolen lectuur: Leonore Gottschalk-Solger met Anke Gebert: "De advocaat van de verdediging, herinneringen" (253 p., 19.90 euro, Kindler)
