Sofia Coppola: kroniekschrijver van de stilte
Het zou een belediging kunnen zijn om Sofia Coppola de 'Queen of Boredom' te noemen. Verveling is immers een toestand die de moderne wereld graag wil uitbannen. Verveling verbruikt niet, maakt geen carrière en maakt geen slimme opmerkingen, verveling zit gewoon rond het staren van gaten in de lucht. Kortom, het is prachtig, want in geen enkele andere staat is de mens zo dicht bij zichzelf en zijn zielssituatie.
Het is een compliment om te vermelden dat er niemand is die deze toestand beter kan begrijpen dan de regisseur, scenarioschrijver en dochter van Francis Ford Coppola. Het verbazingwekkende is: Sofia Coppola leidt 42 jaar lang een leven dat niet opwindender zou kunnen zijn. Dit is uitsluitend te danken aan hun illustere erfgoed van pure cinematografische adel: pater Francis is een medeoprichter van 'New Hollywood' met filmische mijlpalen zoals de 'Godfather'-trilogie. Haar neven Nicolas Cage en Jason Schwartzman zijn gewilde acteurs, net als haar tante Talia Shire (het best bekend als de vrouw van "Rocky"); Sofia's broer Roman schrijft ook en maakt speelfilms.
De speeltuinen van de kindertijd van Sofia waren de filmsets van haar vader, de 'familiebeer', zoals ze hem noemt. Omdat hij zijn epische werken niet binnen een paar weken heeft afgebouwd, zijn de kinderen en hun moeder altijd met hen meegegaan, bijvoorbeeld naar de Filippijnen voor de 15 maanden durende shoot van 'Apocalypse Now'. De kostuumontwerpers naaiden jurken voor Sofia's poppen, de gemaskerde vrouwen vlechten hun vlechten, de familie vrienden die 's avonds voor het diner kwamen waren allemaal acteurs, modeontwerpers en kunstenaars.
In het heldere licht van het grote scherm, bouwde de kleine Coppola het maken van films in haar DNA - nadat ze was gedoopt in ontwikkelaarsvloeistof, toen papa een baby nodig had voor 'The Godfather I' en zijn tien weken oude dochter gebruikte. "Mijn vader heeft me altijd aangemoedigd om creatief te zijn", zegt Sofia Coppola. "Zijn motto was: probeer alles, uiteindelijk zul je je weg vinden."
Dus in plaats van zich door een door papa's gefinancierd feestleven als andere beroemdheden te laten meeslepen, heeft Sofia zich aan kunst gewaagd en brengt ze er met grote ernst eer aan. Ze filmde bijvoorbeeld haar eerste film 'Virgin Suicides' alleen omdat ze de onderliggende roman wilde 'beschermen', zegt ze, zonder hem bloot te stellen aan het risico om liefdevol gefilmd te worden door iemand anders.
Er is altijd iets te lezen, te ontdekken of te ontwerpen in haar leven - een scenario, een soundtrack met haar tweede echtgenoot (het Franse popwonder Thomas Mars van de band Phoenix) of soms een handtas voor designervriend Marc Jacobs. Er is echt geen ruimte voor verveling, vooral omdat ze ook twee dochters heeft die, met de juiste muziek, de juiste films en museumbezoeken, ook proberen haar kennis te laten maken met de wereld van de schone kunsten.
"Het maakt me vandaag zorgen dat elke gebeurtenis meteen op de mobiele telefoon moet worden geregistreerd, alsof ervaring geen waarde heeft als je geen publiek hebt dat ernaar kijkt", zegt Coppola. "Het maakt me ook bang dat de afvalcultuur nu als mainstream wordt geaccepteerd, vooral omdat ik weet dat mijn dochters in deze wereld moeten overleven."
Toch is de wereld van ledigheid, waar geld niet uitmaakt en niemand hoeft te werken om de basisbehoeften van de mens te beveiligen, natuurlijk vlak voor het raam van haar productieve bestaan - zelfs als ze probeert haar dochters uit de buurt te houden, Sofia Coppola heeft er op elk moment een uitstekend zicht. Haar films zijn als eindeloze, zachtoranje glinsterende zomerdagen en zacht dronken nachten; alle contouren vervaagden zacht, zoals in een foto uit de jaren '70: de somnambulistische zussen in 'The Virgin Suicides', die in de rigiditeit van het huis van hun strenge ouders moeten blijven. De jonge Charlotte in "Lost in Translation", die doelloos en sprakeloos ronddwaalt door de waanzin van Tokio.
Marie Antoinette, dag in dag uit in Versailles, wachtend tot haar doelbewuste echtgenoot eindelijk het gevoel heeft de getuige van de troon te zien. De actiester Johnny Marco in "Somewhere", die niets te doen heeft tussen zijn kaskrakers, in slaap vallen voor strippers en eindeloze ronden om zijn Ferrari te veranderen. En op dit moment de jeugdbende van "The Bling Ring" (in de bioscoop vanaf 15 augustus), die bijna verstikt in bevoorrechte luiheid en daarom begint de huizen van beroemdheden binnen te gaan. Sofia Coppola is een meester in het gewoon gedogen van momenten van stilte. Niet alleen op het canvas.
Zelfs in interviews lijkt het alsof ze binnen een lange tijd naar elke vraag moet luisteren, totdat ergens een echo wordt teruggeworpen. Zij is de vrouw voor stemmingen en voorgevoelens.De cinematografische erfenis van haar vader heeft zoveel bloed gekregen in de bloedsomloop van Sofia Coppola dat ze meer op het beeld dan op het woord vertrouwt: "Ik ben meer geïnteresseerd in wat mensen niet zeggen." In veel films zeggen mensen grote woorden over wat ze voelen 'In het normale leven hebben we meer non-verbale methoden om onszelf te uiten.'
Dit gaat zo ver dat ze in "Lost in Translation" simpelweg de sleutelzin fluistert die aan het einde van de film kon classificeren wat de kijker in de 101 minuten daarvoor zag, gewoon door Scarlett Johansson in het oor van Bill Murray. Onhoorbaar voor iedereen in de hal. Je kunt niet meer vertrouwen hebben in de visuele kracht van de cinema. Voor de film ontving ze de Oscar van 2004 voor het beste scenario. Voor sommige kijkers is dit bijna verdovend.
Maar degenen die zich voor het eerst toelieten op de vorm van 'Slow Watch' van Coppola, krijgen een gevoel voor de geluiden die zo stil klinken in ons leven dat ze meestal worden neergeschoten door de mama van het gestresste cadeau. Dit zijn de sferen die de regisseur opwindend vindt, zelfs als ze op het eerste gezicht gespannen lijken. "Mijn films zijn zo vertraagd omdat ik heel goed wil kijken", zegt ze. "Ons dagelijks leven zit vol met afleidingen en gebabbel, omdat ik gewoon wil pauzeren." Dan is de kroniekschrijver van de stilte weer stil. Het zou voor de wereld niet eenvoudiger zijn om te begrijpen hoeveel productieve kracht het kan weerstaan aan verveling.
